Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/319

rystów Jastarnie (niem. Heisternest) Gdańską i Pucką. Hela i Jastarnia Gdańska należą do powiatu Gdańskiego miejskiego. Ludność mierzei jest polska (nie kaszubska); tylko Hela posiada ludność niemiecką. Założona przez Gdańszczan i pierwotnie czysto protestancka i niemiecka Jastarnia Gdańska spolszczyła się z biegiem czasów zupełnie. Mieszkańcy półwyspu trudnią się wyłącznie rybołówstwem. Ziemia jest niezdatna do uprawy. W znacznej części zalesiona, gdzieindziej porośnięta rzadką i chudą trawą, służy ona tylko za pastwisko dla nielicznych krów i owiec lichego gatunku. Zatoka, odcięta mierzeją od Baltyku, nosi nazwę Zatoki Puckiej. Ludność miejscowa polska zwie ją „Małem morzem“, Niemcy „Putziger Wiek“.
 Powiat Pucki posiada powierzchnię dość równą, wznoszącą się nie wysoko, przeciętnie niespełna 100 metrów, nad poziom morza, do którego na wschodzie spada brzegami stromemi, na północy bardzo łagodnie. Wzgórz większych w tym powiecie niema. Im dalej jednak posuwamy się na południe, tem więcej krajobraz nabiera charakteru górzystego. Strome, piasczyste pagórki wyrastają z płaskowzgórza, zamykając między sobą piękne doliny i liczne stawy oraz średnie jeziora, aż w powiecie Kartuskim dosięgamy najwyższych szczytów wyżyny, spotykamy śliczny krajobraz górski, urozmaicony rozegłemi jeziorami, — miniaturową „Szwajcaryę Kaszubską“. Wzgórza te, w znacznej części pokryte lasami sosnowemi, wypełniają trzy powiaty północno-zachodnie Prus Zachodnich: stykający się bezpośrednio z Puckim — Wejherowski, Kartuski i Kościerski. Znajdują się tam źródłowiska wszystkich rzek, spływających do Baltyku, aż do Słupny, oraz do dolnej Wisły. Powstają tam: Słupna, Lupowa, Łeba, Reda, Radunia, Motława, Wierzyca i Czarnawoda. Cały tan obszar malowniczy, ale mało urodzajny, jest zaludniony przez Kaszubów, wśród których Niemcy toną prawie zupełnie. Wioski są schludne, niewielkie, rzadko rozsiane, miasta nieliczne, małe, z ludnością silnie mieszaną. W powiecie Wejherowskim jedynem miastem jest położone w pięknej okolicy, nad maleńką rzeczką Redą, Wejherowo (Neustadt W. Pr.), z prześlicznemi parkami, z kościołem Reformatów z wieku XVII i wielką Kalwaryą. W r. 1900 naliczono tam 6,719 mieszkańców. Daleko mniejsza jest stolica powiatu