Strona:O Żydach i kwestyi żydowskiej.pdf/14

okulary z oczu, zdejmijmy jeszcze z czaszek naszych ściskającą je obręcz komunału, tego najstraszniejszego wroga samodzielnéj myśli.
 Sądy ogółu naszego o żydach są zazwyczaj całkowicie pozbawione punktu widzenia porównawczego. Niepodobna wyprowadzać słusznych wniosków o jakiemkolwiek zjawisku, bez zestawienia go z mnóstwem zjawisk tejże saméj lub pokrewnéj mu natury. Ażeby zdobyć jasne wyobrażenia o przywarach żydów, trzeba koniecznie zestawić ich i porównać z plemionami innemi. Zestawienie takie przekonać nas dopiéro może, czy przywary te są wyłącznie i tylko żydowskie, czy téż może ogólno ludzkie, czy źródło ich spoczywa we właściwościach plemiennych żydów, albo téż może w psychicznéj naturze człowieka w ogóle.
 Pierwszą z kolei i najpowszechniéj wyrzucaną żydom przywarą jest nieuczciwość, tak w handlu, jak we wszelkich interesowych stosunkach, nieuczciwość, nosząca trywjalną lecz ogólnie przyjętą nazwę szachrajstwa. Tytuł szachraja i nazwa żyda tak zrosły się ze sobą, że rozłączyć ich już niepodobna. Istotnie, żydzi handlujący i w ogóle trudniący się jakimikolwiek pieniężnemi sprawami bardzo skłonnemi są do wyciągania z czynności swych, na sposób różny, zysków nieprawnych. Dopełniają oni czynności tych nieuczciwych w sumie bardzo znacznéj. Jest to prawdą, któréj, ani chrześcijanin upominający się o sprawiedliwość dla nich, ani wyszły z ich łona, ucywilizowany członek społeczeństwa, zaprzeczać nie będzie. Lecz nie idzie nam o to, aby dowieść, że żydzi w większości wypadków bywają w stosunkach interesowych nieuczciwemi, bo to rzecz jasna i któréj nikt nie zaprzecza. Idzie nam o dowiedzenie się, czy tylko i wyłącznie żydzi odznaczają się ujemną cechą tą, albo téż może w tych samych wa-