Jan Zomoyski okrył swe imię sławą nieśmiertelną, jako wzór obywatela, który na usługi kraju oddał wszystkie swe siły, nie szczędził mienia, ani trudu dla ojczyzny, jej dobro przedewszystkiem mając zawsze w pamięci.
Od lat młodzieńczych odznaczał się wielką powagą. Silny, zręczny, rycerski i wymowny, obok tego okazywał niepospolite zdolności do nauk i cenił je wysoko.
Nie wystarczyła mu też upadająca już wtedy akademja Krakowska i dla nauki prawa wyjechał do Padwy, jednego z najlepszych włoskich uniwersytetów. Tu pracą i zdolnościami zwrócił na siebie uwagę zarówno profesorów, jak kolegów. Mając rok 20, opracował dzieło »O senacie rzymskim«, w którem najuczeńsi mężowie ówcześni podziwiali głęboką naukę młodzieńca i piękne wysłowienie.
Koledzy, w dowód wielkiego szacunku dla jego charakteru i rozumu, obrali go »rektorem«, t. j. według panującego tam zwyczaju, powierzyli mu na rok kierownictwo spraw studenckich, a zarazem urząd sędziego.
Było to odznaczenie wysoce zaszczytne dla 19 letniego cudzioziemca, który zasłużył na nie tylko osobistą wartością.
Gdy powrócił do kraju, pomimo młodości znany już i ceniony przez najświatlejszych ludzi, Zygmunt August mianował go swym sekretarzem i polecił uporządkować od niepamiętnych czasów zaniedbane archiwum królewskie w Krakowie.
Była to ciężka praca. Składano tu od wieków
Strona:Niewiadomska Cecylia - Legendy, podania i obrazki historyczne 09 - Królowie obieralni.djvu/27
Ta strona została uwierzytelniona.