Pośród gruzów zwalonych
Miga w ogniach czerwonych!
Jakem Litwin, dziewczyna
Warta była Litwina!
Spaliła się! — a szkoda:
Była piękna i młoda“.
(E. Odyniec).
Niekażdy był rycerzem, kto chodził na wojnę, na tę godność trzeba było wpierw zasłużyć męstwem i wypełnianiem cnót chrześcijańskich. Walecznych i nieustraszonych wojowników, na których imieniu żadna nie ciążyła plama, dopiero uznawano za rycerzy. Pasowanie na rycerza było obrzędem równie uroczystym, jak np. dla króla koronacja.
Każdy człowiek wolny, który pięknymi czynami zasłużył, aby należeć do „świętego zakonu rycerstwa“, mógł dostąpić tego zaszczytu, — choć synowie rycerzy najczęściej już od dziecka otrzymywali odpowiednie do stanu tego wychowanie.
Od 7-go roku życia chłopiec mógł zostać paziem, t. j. służyć na dworze możnego rycerza, głównie w komnatach kobiet, lecz brał także pewien udział w polowaniu z sokołami i innych łatwiejszych zabawach rycerskich.
Gdy skończył lat 14, zwykle zostawał giermkiem. Otrzymywał w kościele podczas nabożeństwa pas i miecz poświęcony, i odtąd mógł nosić pancerz, tarczę, srebrne ostrogi, ale niewolno mu było nakrywać głowy hełmem. Nie służył już ko-
