Strona:Mojżesz Mendelssohn.pdf/41

 Za szlachetne dążności swoje sam doznawszy tyle przykrości, potrafił z własnego doświadczenia należycie ocenić niebezpieczeństwo t. zw. „dyscypliny kościelnej“ u żydów.
 Jego świeżo wypowiedziane zasady atoli ponownie wywołały oburzenie nietylko między duchowieństwem chrześcian, ale także między żydami, którym się zdawało, że już zupełnie zrywa z żydowstwem, występując przeciw dokładnie opracowanemu żydowskiemu prawu karnemu za przekroczenia religijne.
 Znowu go chrześcianie wezwali w czasopiśmie: „Forschung nach Licht und Warheit“, aby zrzucił maskę żydowstwa!
 W dziele po tyt. „Jeruzalem“ czyli „O religii i o judaizmie“, które ogłosił w r. 1783., Mendelssohn tak znakomicie broni swojego stanowiska i zapatrywania, że przeciwnicy jego zupełnie umilkli.
 Mendelssohn, ów „Sokrates żydowski“, jak i prototyp jego, czuł nieprzepartą skłonność do nauczania, co bardzo ożywczo oddziaływało na współczesnych przyjaciół i uczniów. Bracia Humboldtowie także należeli do jego słuchaczy, a Aleksander de Humboldt w r. 1853. pisze do żydowskiego uczonego w Mantui:
 „Od najwcześniejszej mojej młodości miałem ten zaszczyt być w styczności ze znakomitymi osobistościami Niemiec a pańskimi współwiercami,