Strona:Mojżesz Mendelssohn.pdf/40

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Wszystko to należało zawdzięczyć przedewszystkiem Mendelssohnowi, szermierzowi sprawy żydowskiej, za którego powodem Dohm wypracował obronę na korzyść żydów.
Oczywiście, że obrona ta wywołała wielką reakcyą w kole żydożerczych uczonych, którzy nowe kalumnie rzucali na żydów. To spowodowało Mendelssohna, że w r. 1782. ogłosił w niemieckiem tłómaczeniu „Obronę żydów“ w języku angielskim przez Manassego Ben-Izrael napisaną, i zaopatrzył ją przedmową, bogatą w świetne poglądy i myśli. „Obrona żydów“[1] stanowiła bardzo cenne dopełnienie pism Dohm’a. Mendelssohn tam z wielkim naciskiem występuje przeciw wszelkim karom za przestępstwa religijne, mówiąc:

„Choćby prawo karne za przekroczenia religijne jak najbardziej ścieśniano, to przecież jeszcze zawsze za sobą pociągnie wielkie niekorzyści dla spółeczeństwa... Jeszcze żadne duchowieństwo nie doszło do tego stopnia oświaty, aby mu można powierzyć takie prawo, jeżeli ono wogóle istnieje. Wszystkie narody na ziemi dały się dotychczas obałamucić zgubną zasadą, że religią można utrzymać tylko żelazną siłą! Oby żydzi nie popadli w podobne błędne mniemanie!“

  1. W polskim przekładzie wydał ją Jakób Tugendhold.