nie włada językiem niemieckim, jak Mendelssohn. Zbił tem także stanowczo twierdzenie niemieckich uczonych, jakoby język narodowy nie nadawał się do rozpraw filozoficznych. Podziwianie znakomitych wzorów tak wpłynęło na jego sposób przedstawiania, że sam w swych utworach stał się wspaniałym wzorem.
∗ ∗
∗ |
Każdy raźny zwrot w życiu ludów ma to w sobie właściwe, że jednych prowadzi na drogę ku lepszemu i szlachetniejszemu, inni zaś a to ludzie słabego ducha, nie pojmując należycie prądu i wymagań czasu, ani prawdziwej wolności ducha, zbaczają z drogi właściwej i popadają w bezdenną otchłań zepsucia moralnego, zrywając z wszystkiem, co szlachetniejsze.
Tak też było i wówczas. Obok ludzi prawdziwie uczonych, dążących do najszlachetniejszych idei, wyrośli także ludzie z myślami przewrotnymi, zgubnymi, bo zrywając z wszystkiem, co idealne, hołdując tylko materyalizmowi, nietylko powątpiewali, lecz wprost i stanowczo zaprzeczali istnieniu wyższej, rządzącej nami istoty, co się stało niejako modą w wyższych sferach. Powstał chaos i zamęt w przekonaniach. Nie wie-
