Strona:Mendelsohn - Jak uchronić swoje serce.pdf/11

nieraz tak daleko, że lekarstwa, które nam wyznaczają lekarze, mogą posiadać zależnie od ilości, w których były one użyte, rozmaite i nawet sprzeczne ze sobą działania.
 Niezbyt rzadko się zdarza, że chory, któremu był przepisany środek nasenny, zażył ze względów fałszywej ostrożności tylko połowę przepisanej dawki, a potem wcale nie mógł zasnąć, lecz przeciwnie musiał czuwać i był podniecony. Nic dziwnego, gdyż tak zwane środki nasenne użyte w mniejszych dawkach mają działanie przeciwne, pobudzające, i tylko w dostatecznej dawce wywołują efekt należyty, uspakajający. Kto kiedykolwiek widział narkozę chloroformową, ten wie, że każdy chloroformowany jest początkowo niezwykle podniecony niekiedy tak dalece, że z trudem daje się go utrzymać; później po użyciu dostatecznej ilości chloroformu — traci świadomość. Również kto wypije szklankę, albo dwie wina jest w wesołym lub podnieconym nastroju; jeśli zaś to będzie 10 — 12 szklanek, to wtedy alkohol działa jako środek nasenny; bardzo zaś duża dawka wywołuje zmęczenie i działa jako narkotyk, aż do utraty przytomności.
 „To, co ja ci daję, nie jest trucizną, ale lekarstwem“, powiedział Natan Mędrzec do Sułtana Saladyna. Istotną sztuką lekarza jest określić u każdego pojedyńczego chorego osobnika, jaka miara działającego środka musi być u niego zastosowaną i jaka jest najwyższa reakcja lecznicza, bez wyrządzenia działania trującego. Tych rzeczy w szkole i na uniwersytecie nauczyć się niepodobna. Ale jeśli lekarstwo, użyte w dużej ilości, może działać jako trucizna, to również zbyt znikoma dawka może nie mieć żadnego leczniczego działania i być całkiem obojętną i bezskuteczną. Co się tyczy lekarstw, to również odnosi się i do tytoniu, wina, kawy lub raczej: nikotyny, alkoholu, kofeiny; są one prawdziwemi truciznami, których wprowadzenie do organizmu wymaga rozumnych ograniczeń.
 Błędem byłoby odrzucać całkowicie ich działanie, niekiedy mocno wartościowe, gdy się je umiarkowanie i roz-