Strona:Mark Twain - Pretendent z Ameryki.djvu/37

sporo czasu. Niech się pan rozgości, panie Tracy. Zadzwonią, jak przyjdzie czas!
 Gospodyni wyszła powoli, nie troszcząc się o to, by jedno z młodych opuściło przed nią pokój. Młodzieniec zdumiał się, że matka, która wygląda tak szanownie i uczciwie, może być tak bezmyślna, i sięgnął po kapelusz, chcąc uwolnić dziewczynę od swego towarzystwa.
 — Dokąd pan idzie?
 — Właściwie nigdzie. Ale ponieważ zawadzam?...
 — Kto mówił, że pan zawadza? Niech pan siada. Już ja pana ruszę z miejsca, kiedy mi pan będzie zawadzał...
 Teraz zabrała się do słania łóżek. Usiadł i śledził jej zręczne i pewne ruchy.
 — Co panu przyszło do głowy? Potrzebuję cały pokój, kiedy ścielę łóżka?
 — Właściwie, to mi nie o to chodziło. Jesteśmy sami w pustym domu, i matka pani...
 Dziewczyna przerwała mu wesołym śmiechem:
 — Niema mię kto bronić? Pan Bóg z panem, obejdę się! nie boję się! Może bałabym się sama, bo boję się duchów i nie ukrywam tego. Nie to, żebym w nie wierzyła. Nie. Ale się ich boję.
 — Jakże może się pani bać duchów, jeżeli pani w nie nie wierzy?
 — O, nie wiem, jak się to dzieje! to za wiele na mój rozum! Boję się i koniec. I Maggie-dee również.
 — Kto?
 — Jedna z lokatorem. Młoda dama, która pracuje w faktorji...
 — Pracuje w faktorji?
 — Tak. W składnicy butów.
 — Pani nazywa ją młodą damą?
 — No, ma tylko 22 lata! jakże mam ją nazwać?
 — Nie chodzi mi o lata, myślałem o tytule. Przyjechałem z Anglji, aby się pozbyć sztucznych tytułów — gdyż sztuczne tytuły są odpowiednie dla sztucznych ludzi. Ale widzę, że i wy ich tu używacie. Bardzo mi przykro. Przypuszczałem, iż są tu tylko mężczyźni i kobiety. Wszyscy równi. Żadnych różnic...
 Dziewczyna znieruchomiała z poduszką w zębach, trzymając w rękach poszewkę. Przyglądała mu się z pod zmarszczonych brwi, nieco zdziwiona.
 Powlokła poduszkę, mówiąc:
 — Ależ, wszyscy są równi! gdzież tu różnice?
 — Nazwała pani robotnicę młodą damą; jak nazwie pani żonę prezydenta?
 — Starą damą!
 — A tylko z tą różnicą?
 — Nie widzę innej.
 — Więc wszystkie kobiety są damami?
 — Oczywiście. Wszystkie godne szacunku.
 — No, to mi się lepiej podoba. Niema nic złego w tytule jeżeli udziela się go wszystkim! Zło jest wtedy, jeżeli tytuł staje się przywilejem pewnej grupy... Ale panno... hm...
 — Hattie.
 — Niech pani będzie szczera, panno Hatie! Musi pani przyznać, że tytuł ten nie jest przez każdą nadawany każdej. Bogata amerykanka nie nazywa swojej kucharki damą, prawda?
 — Prawda. Ale cóż z tego?
 Był zdumiony i nieco rozczarowany, że ów cudowny pocisk nie wywarł wyraźnego efektu.
 — Cóż z tego? powiedział. — Ależ to: pomimo wszystko równość nie panuje w Ameryce, a amerykanie nie są lepsi od anglików. Faktycznie nie ma między nimi żadnej różnicy.
 — Też pomysł! Tytuł jest tylko tem, co się w niego wkłada — sam pan to powiedział. Przypuśćmy, że zamiast tytułu dama, mówimy „czysta”. Rozumie pan?
 — Zdaje mi się. Zamiast powiedzieć o kobiecie, że jest dama, używa pani wyrażenia czysta i mówi pani „to czysta osoba”.
 — Właśnie! W Anglji ludzie wyższych klas nie mówią o ludziach pracy jak o damach i dżentelmenach?
 — O, nie!
 — A pracujący też nie nazywają siebie damami i dżentelmenami!
 — Oczywiście, że nie!
 — A wiec gdyby pan użył drugiego wyrażenia, nic by się nie zmieniło. Ludzie, którzy się dmą, tylko o sobie mówiliby „czysty”, a reszta bardzo prędko przyjęłaby ich sposób mówienia i przestałaby mówić o sobie „czysty”. U nas jest inaczej. Każdy nazywa siebie damą albo dżentelmenem, uważa siebie za to, i nie dba, czy kto inny myśli o nim inaczej — byle nie powiedział tego głośno. Pan uważa, że niema żadnej różnicy? Wy poniżacie, a my nie. Czy to nie różnica?
 — Tak, nie zastanowiłem się nad tem.