Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/558

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zatwardniać, dok. Zatwardnić; czynić twardym, nabawiać twardości; z. żołądek = wywoływać zatwardzenie, obstrukcję; z. serce, umysł = czynić zatwardziałym, nieczułym, obojętnym; z. ś., stawać ś. twardym, twardnieć, nabawiać ś. twardości; przen., stawać ś. zatwardziałym, obojętnym, nieczułym; stawać ś uporczywym, zatwardziałym w czym, grzęznąć w czym coraz bardziej, umacniać ś., utwierdzać ś. w czymś złym; z. ś. w grzechach, w uporze, w okrucieństwie.

Zatwardnieć, Zatwardnąć, zatwardnić ś., stwardnieć.

Zatwardzać p. Zatwardniać.

Zatwardzenie, rzecz., niedyspozycja kiszek, zatrzymujących długo kał; trudne wypróżnienie, obstrukcja.

Zatwardziałość, trwanie w czym złym; nieczułość, upór.

Zatwardziały, który stał się twardym, stwardniały; zobojętniały, obojętny, nieczuły; upornie w czymś trwający, wytrwały w czymś złym: z. w grzechach.

Zatwardzić p. nied. Zatwardzać.

Zatwardziećp. Zatwardnieć.

Zatwarzać, dok. Zatworzyć; zamykać, zawierać; zapychać, zatykać; z. oczy = zamykać, zawierać, zamrużać oczy; zaczynać tworzyć, stwarzać co.

Zatwieraćp. Zatwarzać.

Zatwierdzać, dok. Zatwierdzić; umacniać, przymocowywać; utykać, zagłębiać; przen., z. co, zgodą swoją, zezwoleniem, nadawać czemu moc prawa, potwierdzać, stwierdzać; z. kogo na urzędzie = zgadzać ś. urzędownie, by zajął ten urząd, przystosować.

Zatwierdzenie, nadanie czemu mocy prawa; pozwolenie na wykonanie czego, przyznanie.

Zatwierdziciel, ten, który zatwierdził.

Zatwierdzićp. nied. Zatwierdzać.

Zatwierdzony, którego zatwierdzono, na który ś. zgodzono, przyjęty.

Zatworap. Zatwór.

Zatworzyćp. nied. Zatwarzać.

Zatworzysto, przysł., zamczysto, z zatworem.

Zatworzysty, opatrzony zatworem, zamczysty; służący do zamykania; dający ś. zamykać, zamykany.

Zatworzyściep. Zatworzysto.

Zatwór, Zatwora, wszystko, co służy do zamykania, zatrzask, zasuwa, rygiel, skobel, zawora; otwór, przestrzeń otworu.

Zatyczać, dok. Zatyczyć; zasadzać tykami, oznaczać za pomocą tyk, zatykać tyki.

Zatyczka, wszystko, co służy do zatykania czego, co gdzie zatknięto, korek, czop, tłok, kłapeć do zatkania i t. p.; z. niewieścia = kwef, zasłona, welon, podwika.

Zatyćp. nied. Zatywać.

Zatykać, dok. Zatkać; wtykając zapełniać, zapychać: z. dziurę, szczelinę, otwór; wtykając zamykać, zaszpuntowywać, zakorkowywać: z. beczkę, butelkę; zawalać, zapychać, zatamowywać; wtykając umocowywać, nasadzać, aby sterczało; zakładać za co: z. ręce za pas, pióro za ucho; z. nos = zasłaniać nos ręką, chustką, aby nie czuć przykrego zapachu; z. komu a. sobie oczy = zasłaniać, aby nie można było patrzeć, aby nie widzieć; z. uszy = nie chcieć słuchać czego, być obojętnym na co; z. komu gębę = zmuszać do milczenia; z. kiszki = zamulać, wywoływać niestrawność; z. dziurę = zapełniać brak, niedostatek; z. kim dziurę = zmuszać go do trudnych, przykrych posług do wszystkiego; z. ś., być zatykanym; zawalać ś., zamulać ś., zapychać ś.