Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/891

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tala, rycerz maltański; człowiek ubogi, nędzarz.

Szpitalny, nm., odnoszący ś. do szpitala; należący do szpitala; mieszkający, leczący ś. w szpitalu; dziad s., baba s-a; przełożony nad szpitalem.

Szpłachećp. Spłacheć.

Szponder, część piersi od brzucha zwierzęcia zabitego.

Szpon, Szpona, ostry, chwytny pazur drapieżnego ptaka a. czworonoga (fig.); zwora, klamra, szponga; jeden z czterech rygli w łożu armatnim; poprzeczna sztuka drzewa, jednocząca dwie ściany łożowe jedną z drugą; s. kotwicy = gałąź, róg kotwicy; mieć kogo w swoich s-ach, chwycić w swoje s-y = zawładnąć, owładnąć, opanować z chęcią wyzysku; trzymać mocno, nie puszczać.

Szponga, Szpąga, nm., spojenie drewniane poprzeczne; klamra drewniana.

Szponiasty, opatrzony szponami.

Szponogon, gad z rzędu wężów nierównołuskich.

Szpont, wł.p. Szpunt.

Szponton, dzida i siekiera zarazem, używana przez żołnierzy we flocie.

Szporekp. Sporek.

Szportle, łć., u staroż. Rzymian plecione koszyki, w których podawano podarunki, szczególnie jakie przysmaki; uboczne opłaty sądowe a. kancelaryjne, uboczne dochody.

Szpotawy, krzywonogi, koszlawy; zezowaty.

Szprajca, nm., poprzeczna sztaba metalowa, łącząca i wzmacniająca urządzenie wewnętrzne w fortepianie.

Szprosa, nm., szczebel u drabiny; listewka poprzeczna między szybami okna.

Szprotka, ryba morska z rodziny śledziowatych (fig.)

Szprudel, nm., gorące źródło wody mineralnej, tryskające w górę.

Szpryca, nm., sikawka, strzykawka, rura o cienkim zakończeniu, z której za pomocą tłoka wyciska ś. silnie zawartość jej płynna a. półpłynna.

Szprycha, nm., u koła wozowego a. powozowego: jeden z drążków idących od piasty do obwodu, promień; w anat., cieńsza kość złożona z dwu równie długich kości, łączących łokieć ręki z przegubem pięściowym, leży po stronie wielkiego palca, inaczej: kość szprychowa, kość promieniowa.

Szprychowy, nm., odnoszący ś. do szprychy.

Szprycka, nm., mała szpryca; s. Prawaza = mała szpryca do leczniczych wstrzykiwań podskórnych (fig.).

Szprycmajster, nm., rzemieślnik wyrabiający szpryce.

Szprycować, nm., wlewać, wstrzykiwać za pomocą szprycy.

Szprynce, nm., skoki, swawole chłopięce.

Szpula, nm., duża szpulka, zwój.

Szpulka, nm., wałeczek, z tarczkami po bokach, na który nawija ś. nici (fig.). ^

Szpuncik, wł., mały szpunt.

Szpunt, wł., czop, kołek, którym ś. zatyka otwór w beczce.

Szpuntować, wł., zatykać szpuntem.

Szpuntowe (-ego), nm., opłata podatek od spożytego trunku, czopowe.