Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/45

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

nie zamkniętym dla przeszkodzenia rozwojowi bakterji, sterylizować; młode wino przez ogrzewanie przyśpieszać, aby nie fermentowało.

Pasterz, człowiek, pilnujący bydła, owiec, koni i t. d.; pastuch, skotopas; przen., opiekun dusz, duchowny, kapłan, ksiądz; Najwyższy p. = Papież; ptak wróblowaty z rodziny szpaków.

Pastewnik, pastwisko, wygon; miejsce ogrodzone, gdzie pasie ś. bydło; okólnik.

Pastewny, do pasienia służący, należący do pastwiska; p-e rośliny = służące za pokarm dla bydła: koniczyna, wyka, lucerna, burak p., marchew p-na.

Pastka, łapka żelazna lub drewniana na szkodliwe zwierzęta.

Pastor, łć., pasterz dusz; ksiądz; kaznodzieja i duchowny protestancki, minister; gra w p-a = rodzaj gry towarzyskiej.

Pastoralja, wł., sielanka, idylla.

Pastoralny, łć., w muz., sielski, idyliczny; p-a teologja = teologja pasterska cz. nauka o obowiązkach kapłańskich.

Pastorał, łć., długa, ozdobna laska, zakrzywioną u góry, służąca jako znamię godności i władzy biskupiej (f.).

Pastorałka, łć., sielska pieśń nabożna, śpiewana w czasie Bożego Narodzenia, kolenda; sielanka.

Pastorat, łć., obowiązki a. urząd pastora, probostwo protestanckie.

Pastorowa, łć., żona pastora.

Pastrana, wł., kobieta b. brzydka.

Pastuch, pasący zwierzęta domowe, pilnujący, doglądający ich, pasterz.

Pastuszek, zdr. od Pastuch.

Pastuszka, dziewczyna, pasąca bydło, gęsi i t. p.

Pastuszy, przym. od Pastuch.

Pastwa, pasza, strawa, pokarm, żer, łup, zdobycz: oddać na p-ę; stać ś. p-ą = znęcanie ś.

Pastwić się, znęcać ś., dręczyć nielitościwie z tajoną rozkoszą, katować kogo.

Pastwisko, miejsce, na którym ś. pasą zwierzęta domowe.

Pastylka, fr., okrągły, płaski cukierek, zaprawiony aromatem a. środkiem leczniczym.

Pasygrafja, Pazygrafja, gr., pismo, używające zamiast liter znaków, mających być zrozumiałemi dla każdego narodu.

Pasyjka, łć., figurka a. obrazek Matki Boskiej z Dzieciątkiem lub ukrzyżowanego lana Jezusa, wprawiony w rodzaj ołtarzyka przy drodze; skłonność do czego; przen., wyglądający jak p. = człowiek wychudzony, zmizerowany, jak z krzyża zdjęty.

Pasyjne łć. nabożeństwo = nabożeństwo poobiednie w czasie Wielkiego postu, poświęcone rozpamiętywaniu męki Jezusa Chrystusa — p. Misterjum.

Pasynek, pęd, odrostek boczny rośliny.

Pasytelegrafja, gr., telegrafowanie znakami, zrozumiałemi dla wszystkich narodów.

Pasywa, łć., w kupiectwie stan bierny, rozchody, długi do zapłacenia, wogóle ciężary na majątku, na przedsiębiorstwie.

Pasza, karm zwierząt domowych trawożernych; miejsce, gdzie ś. wypędza trzodę na paszę, pastwisko.

Pasza, tur.p. Basza.

Paszalik, Paszałyk, tur., prowincja, zarządzana przez paszę, wilajet, ejalet.

Paszcza, otwór pyska u zwierząt; pysk, gęba: wydrzeć co komu z p-y = wydrzeć gwałtem, odebrać z trudem; otchłań, przepaść, krater; lwia p.p. Wyżlin.