Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/820

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

czyć komu, nakłaść w głowę, nawymyślać komu, wyłajać kogo; n. ś., gadać aż do syta.

Nagana, wypowiedzenie swego niezadowolenia z czyjej, roboty, z czyjego zachowania ś., upomnienie, połajanka, bura.

Naganiacz, napędzający zwierza na polowaniu z naganką; stręczyciel.

Naganiać, forma dok. Naganić; udzielić komu nagany, zganić, przyganić; forma nied. od Nagnać; popędzać, zachęcać, zmuszać, stręczyć namawiać; n. ś., zmęczyć ś. bieganiem, ganianiem

Naganka, napędzanie zwierzyny przez ludzi i psy pod strzały myśliwych: polowanie z n-ą; przen., żart., usilne namawianie ludzi do czegoś; przedstawianie kogo a. czego w taki sposób złośliwy, aby mu zaszkodzić, aby od niego wszystkich odstręczyć.

Naganny, zasługujący na naganę; niedobry, zły; nieuczciwy (czyn n.), niegodziwy.

Nagarniać, Nagarnywać, zbierać, zsuwać, gromadzić.

Nagi, mający powierzchnię nie pokrytą niczym, obnażony, goły; n-a skała = nie pokryta roślinnością; n-e drzewo = nie okryte liśćmi; n-a ściana = bez ozdób; ubogi, biedny, nie mający ś. za co ubrać; przen., n-a prawda, n-a rzeczywistość = ujawniająca ś. bez ogródki, wyraźnie; użył, jak n. w pokrzywach = dało mu ś. we znaki; n. rozboju ś. nie boi = człowiek, nic nie posiadający, nie obawia ś. strat.

Nagiąć, forma nied. Naginać; nachylić, pochylić, przygiąć; przen., nakłonić, nałożyć, zmusić; wdrożyć kogo do czego; n. komu karku = upokorzyć go; n. ś., nachylić ś., ugiąć ś.; przygiąć ś.; przen., nakłonić ś., nałożyć ś., zastosować ś., wdrożyć ś.

Nagietek, Nagietkap. Nogiet.

Naginaćp. Nagiąć.

Naglący, nie cierpiący zwłoki, pilny.

Naglądać, spoglądać, pilnować, patrzeć, wzglądać, dozorować; odwiedzać kogo.

Nagle, niespodzianie (umarł n.); gwałtownie, szybko, naraz; co n., to po djable = pośpieszna decyzja a. robota nie przynoszą należytych rezultatów.

Naglić, pilić, napędzać, pobudzać do pośpiechu, zniewalać, nalegać na kogo.

Nagłość, nagła potrzeba, konieczność, pośpiech; n. wniosku (w parlamentach): taki charakter wniosku, że przed wszystkiemi innemi musi być poddany pod obrady.

Nagłośnia, chrząstka, nakrywająca krtań (fig.).

Nagłówek, wierzch głowy; tytuł, nadpis w książce, w piśmie, w rubrykach; płyta na najwyższej części kolumny; przyczółek mostu; główka (u laski); część munsztuka końskiego; pierwsze miejsce za stołem.

Nagły, niespodziewany, zjawiający ś. niespodziewanie, raptowny (n-a śmierć); szybki, prędki, pilny, nie cierpiący zwłoki; n. wniosek (w parlamencie): taki, który musi być rozstrzygnięty przed wszystkiemi innemi.

Nagminny, rozpowszechniony szeroko, powszechny (choroba n-a = choroba epidemiczna).

Nagnać, Nagonić, forma nied. Naganiać; zegnać, spędzić na jedno miejsce; przen., n. komu strachu = nastraszyć go.

Nagniatać, lekko przyciskać.

Nagnieść, przycisnąć z wierzchu wiele czego, zgnieść, nacisnąć; n. ś., zmęczyć ś. gnieceniem; odgnieść ś. nieco.

Nagniotek, bolesne zrogowace-