Strona:Litwa w roku 1812.djvu/23

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
—   5   —

tutaj przez zgromadzonych reprezentantów gubernii; na podstawie zaś tego adresu Litwinów miało nastąpić niezwłocznie ze strony cesarza ogłoszenie się królem polskim w Wilnie. Projekt ten, nieuskuteczniony i w 1806 r., został znów poruszony wiosną 1807 r., kiedy z polecenia Aleksandra Czartoryski wezwał do głównej kwatery cesarskiej w Tawrogach b. Naczelnika Wawrzeckiego i generała Kniaziewicza. Tutaj proponował Aleksander Kniaziewiczowi objęcie dowództwa nad armią polską, którą zamierzał utworzyć celem odbudowania Królestwa Polskiego. Stanowcza odmowa Kniaziewicza, motywowana niemożnością walczenia przeciw braciom w szeregach Napoleona, wpłynęła na ostateczne odrzucenie tego projektu. Wobec doznanych tylokrotnych zawodów ze strony Aleksandra, przedstawiciele Litwy zwrócili się jeszcze w ciągu tegoż 1807 r. do Napoleona. Mianowicie, latem t. r., podczas rokowań tylżyckich, w usprawiedliwionej obawie zupełnego pominięcia Litwy, stawiła się w Tylży przed Napoleonem tajemna deputacya litewska, którą składali Sierakowski, Tadeusz Tyszkiewicz i Plater, z propozycyą wywołania powstania na Litwie, w razie poparcia go przez Napoleona. Odprawiona z niczem przez szefa sztabu Berthiera, porozumiewała się następnie ta deputacya z sekretarzem stanu Maretem, ale również bezskutecznie. Pokój tylżycki położył kres wszelkim nadziejom Litwy; mnóstwo rodzin, których synowie pośpieszyli do szeregów napoleońskich, zostało skompromitowanych; ciężkie przygnębienie i apatya ogarnęły społeczeństwo litewskie. Wypadło wyrzec się obiecujących planów odnowicielskich, jakie doniedawna jeszcze snuto. Zresztą, niezawiśle od strony politycznej, samo wewnętrzne położenie społeczno gospodarcze na Litwie uległo w tym czasie znacznemu pogorszeniu.
W ciągu ostatnich lat wojennych, 1805—1807 r., Litwa była wystawiona na nieustanne przemarsze wojsk rosyjskich oraz stały pobyt tutaj wielkich armii, skoncen-