a więc: ventego kontraŭa = wicher przeciwny, burza przeciwna (nam). Zapamiętaj: kontrast = przeciwieństwo, dlatego po esper. „kontraŭ”.
Kvankam ventego kontraŭa bruas = chociaż wicher przeciwny szumi.
Forto = siła. (Zapamiętaj, że forteca oznacza moc, siłę tych, co się bronią pod osłoną murów).
Per = przez, za pomocą. (Zauważ podobieństwo dźwięków per i przez). Ale jeżeli ktoś chce uczynić coś tylko siłą fizyczną, to używa gwałtu, przemocy (prze-mocy); więc działa przez moc; a zatem wyraz perforto = przemoc, gwałt.
Gardi = strzec. (Zapamiętaj: gwardja strzeże pałacu i t. p.) Więc rzeczownik gardo będzie oznaczać strzeżenie (straż).
Teni = trzymać. (Zapamiętaj: na placu tenisowym współzawodnicy starają się trzymać dobrze, ażeby zwyciężyć).
On trzyma = li tenas. Li oznacza: on. Ale jeżeli chcę powiedzieć, że ktoś trzyma (coś) długo, że to trzymanie trwa przez długi czas, używam przyrostka: ad (zapamiętaj, że kanonada = kanon+ad+a trwa długo). Więc trzymać długo, stale = ten+ad+i = tenadi. Gwałt, przemoc nad wyzyskiwanymi trwa długo, przez wieki, czyli „dzierży długo straż” = tenadas gardon.
Kvankam perforto tenadas gardon = chociaż przemoc stale stoi na straży.
Vivo = życie. Zapamiętaj nasze: vivat = wiwat! = niech żyje.
Detrui = niszczyć. Znasz pewnie wyraz pochodzący z łaciny, używany po polsku: destrukcja = zniszczenie, rozstrój.
Li nin detruas = on nas niszczy; my = ni; nas (4 przypadek, biernik) = ni+n = nin.
Ŝarĝo (czytaj: szardżo) = brzemię.
Ŝarĝa = ciężki, ciężka, ciężkie (rodzajów nie trzeba rozróżniać w przymiotnikach, bo rzeczownik sam pokazuje, czy mowa o mężczyźnie, kobiecie, dziecku lub przedmiocie). Jak zapamiętać ŝarĝo = ciężar, ŝarĝa = ciężki, ŝarĝi = ciężyć? Zapamiętaj sobie jak ciężka jazda szarżuje, pamiętasz: na placu ratuszowym w listopadzie 1905 roku? Vivo ŝarĝa = Życie ciężkie.
