Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania394.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zasadą odnowionej pracy statystycznej była w pierwszym rzędzie możność porównywania dat nowych z dawnemi; zasady tej pilnowano we wszystkich przedsięwzięciach, w czasach, kiedy powszechnie królowała — zmiana. Preponderancja statystyki demograficznej zachowała się, jednakże zakres zainteresowań rozszerzył się wszechstronnie. Pewne trudności sprawia organizacja statystyki gospodarczej, w której władze lokalne miejskie mają bardzo ograniczoną możność gromadzenia materjałów.
Poważna rozbudowę statystyki miejskiej stanowią „Roczniki statystyczne stoł. m. Poznania“ w r. 1921 założone. Rocznik za lata 1922 — 1924 zasługuje na szczególną uwagę jako olbrzymia na stosunki nasze praca retrospektywna. Roczniki obejmują wszystkie działy statystyki dostępnej bezpośrednio lub pośrednio władzom miejskim.
Wielkiego nakładu pracy wymagały obszerne sprawozdania zarządu miasta zaległe w latach 1918 — 1920. Sprawozdania te opracowane zostały w języku polskim od r. 1918 włącznie. Stanowią one źródło tak historyczne jak dodatkowo statystyczne dla badaczy spraw miejskich.
Rozszerzanie rozmiarów pracy statystycznej rosło z roku na rok. Były to częściowo nawet czasy, kiedy pewne daty statystyczne stały się potrzebą szerokich mas. Przeszkodą w pracy była klęska kwestjonarjuszy, któremi zasypywane były władze pierwszej instancji ze wszech stron przez czas dłuższy. Obsada personalna urzędu pozostała zawsze mała. Samych prac nadzwyczajnych była ilość znaczna, bo reorganizacja państwowa wymagała szeregu spisów ogólnych i specjalnych i wielu sprawozdań bieżących. W tej drodze narastała praca statystyczna niezwykle spiesznie.
Poza nią doszły czynności inne. Z biegiem czasu włączono do zakresu Urzędu Statystycznego sprawy prasowe, od r. 1922 przeprowadzanie wszystkich wyborów tak do Rady Miejskiej jak do władz ustawodawczych Rzeczypospolitej tudzież mniejszych kierowanych przez czynniki miejskie i szereg spraw drobnych tak gospodarczych jak kulturalnych. Najważniejszem wzmocnieniem placówki tej był dział wydawnictw miejskich, który w praktycznym rozwoju przy Urzędzie Statystycznym ustalił swą siedzibę.
Powiedziano już wyżej, że miasto Poznań wydawało miesięczne „Wiadomości Statystyczne” i roczne sprawozdanie zarządu miasta oraz sporadyczne druki — przez Urząd Statystyczny. Od r. 1921 doszedł Rocznik Statystyczny. Przy końcu r. 1922 powstało z inicjatywy czynników miejskich „Towarzystwo Miłośników miasta Poznania”. Równocześnie z powołaniem do życia zrzeszenia tego postanowił zarząd miasta wydawać czasopismo poświęcone sprawom kulturalnym miasta Poznania. Od stycznia 1923 r. wydaje miasto „Kronikę Miasta Poznania“, pierwotnie miesięcznik, od początku 1927 r. ze względów racjonal-