Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania389.jpg

 Bibljoteka dawna stanowi zrąb rozszerzonej znacznie w 19. wieku instytucji. W pierwszej połowie 19. wieku weszły w skład biblioteki prawie wyłącznie wydawnictwa periodyczne używane przez czynniki administracyjne. Od 6. dziesięciolecia 19. wieku zaczęto gęściej gromadzić wydawnictwa książkowe przydatne w administracji miejskiej. Gdy w r. 1874 księgarz Józef Jolowicz sporządził pierwszy inwentarz bibljoteki, znajdowało się w niej 530 jednostek bibljograficznych. Inwentaryzacja ta dokonana została z inicjatywy burmistrza Jarosława Hersego, który około bibljoteki radzieckiej wysokie położył zasługi. Od r. 1874 rozpoczęło się staranne powiększanie bibljoteki. Ambicją Hersego było zgromadzić w niej całość literatury dotyczącej miasta Poznania i Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Udało mu się zebrać poważny szereg dzieł z tej dziedziny, które w lwiej części spłynęły do biblioteki jako dary. Między ofiarodawcami zajmował poczesne miejsce księgarz-wydawca Żupański. W tej drodze znalazła się w Bibljotece Radzieckiej pewna ilość dzieł niezwiązanych z programem bibljoteki, ale stanowiących druki poznańskie wzgl. wielkopolskie. Akcja Hersego upadła, gdy przestał burmistrzować. Dorobek jego zebrany jest wraz z dawniejszemi zasobami w drukowanym katalogu Bibljoteki Radzieckiej z r. 1883. On też założył alfabetyczny katalog książkowy, który później zamieniony został na kartkowy. Katalog kartkowy sporządzony został w r. 1898 przez bibljotekarza Bibljoteki Raczyńskich Antoniego Bederskiego.
 Dzięki akcji Hersego urosła Bibljoteka Radziecka bardzo poważnie. W r. 1880 liczyła 4.500 dzieł, w r. 1884 doszła do 5.500. Starania jego utrwaliły zainteresowanie się biblioteką, której budżet rzeczowy krótko po jego ustąpieniu zaczął wzrastać (1887: 1170 mk, przed 1880: 600 marek, a przed Hersem zupełnie nikłe sumy). Odtąd też przez bieżący dokup dzieł wzmacniała się bibljoteka corocznie. Dokup ten miał tendencję zdecydowaną: gromadzono prawie wyłącznie dzieła przydatne w administracji miejskiej. W przeważnej mierze były to książki z dziedziny prawniczej, technicznej oraz gospodarczej. Uwzględniano wszelakoż literaturę wszystkich dziedzin kultywowanych przez samorząd miejski, znajdują się przeto w zbiorach bibljoteki prócz książek z wymienionych dziedzin nauki i praktyki administracyjnej tudzież ogólnej literatury komunalnej i wydawnictw encyklopedycznych, prace dotyczące szkolnictwa, polityki socjalnej, spraw sanitarnych, pewna ilość rzeczy politycznych i t. p.
 Z programem bibljoteki ściśle administracyjnej o charakterze aktualnym kłócił się zbiór historyczny Hersego. Był to zresztą obok niektórych zabytków dawniejszych w głównej mierze kompleks dzieł polskich. W pracy podręcznej za czasów niemieckich ani książki historyczne ani też wogóle dzieła polskie nie były potrzebne. Załatwiono się z niemi przeto tak, że zdeponowano prawie wszystkie książki polskie i łacińskie tudzież starsze rzeczy historyczne niemieckie