W obecnie istniejących nazwach ulic, placów, mostów i dzielnic zachowały się w dużej ilości historyczne określenia dawnych dzielnic, punktów topograficznych wzgl. jednostek geograficznych. W nazwach tych utrzymały się następujące jednostki: Berdychowo, Błonie, Bocianka, Chwaliszewo, Cybina, Czartorja, Dębina, Gaj, Góra Przemysława, Grobla, Górczyn, Grochowe Łąki, Grudzieniec, Jeżyce, Św. Łazarz, Św. Marcin, Bogdanka, Niestachowo, Nowe Miasto, Nowe Ogrody, Ostrówek, Ostrów Tumski, Piekary, Piotrowo, Półwieś, Przepadek, Podgórnik, Rybaki, Św. Roch (Miasteczko), Śródka, Urbanowo, Warta, Wierzbak, Górna i Dolna Wilda, Wierzbięcice, Garbary, Św. Wojciech, Zagórze, Zawady. Na dawnem terytorjum miejskiem zaginęły jedynie nieliczne nazwy topograficzne, jak n. p. Glinki, Musza Góra, Wymykowo, Wenetowo, Kałek (w Górczynie). W dzielnicach nowowcielonych zachowują się następujące jednostki wzgl. punkty topograficzne: Dębiec wieś, Dębiec osada; w Głównej: Nadolnik, Czekalskie, Karolin, Odbudowanie, Pustkowie; w Komandorji: Białogóra, Młyn Św.-Jański, Łączny młyn, Olszak, Dolina Św.-Jańska, Topole; przy Naramowicach: Wilczy Młyn; w Ratajach: Odbudowanie, Obrzyca; w Starołęce Małej: Osada młyńska, stacja kolejowa, kolonja; w Winiarach: Szeląg, Cytadela, Urbanowo, Bonin i Szydłów.
Przeglądając obecne określenia uliczne w Poznaniu znajdujemy pewne kompleksy nazw, które ułatwiają orjentację w topografji miasta Poznania. I tak ulice nazwane według zasłużonych Wielkopolan mieszczą się głównie w Górczynie i na południu Św. Łazarza; nazwiska osób, które przyczyniły się do rozwoju nauk — naokoło pl. Nowomiejskiego. — Działacze ekonomiczni uwzględnieni są w nazwach ulicznych na zachodzie Jeżyc. Nazwy według poetów mieszczą się na wschodzie Jeżyc i w północnej stronie Św. Łazarza, obok nich nazwiska malarzy. Ulice nazwane według osobistości zasłużonych w wojnach gromadzą się w centrum Wildy. Nazwiska królewskie zdobią odcinki wałów naokoła Śródmieścia. Ważnym faktom historycznym zawdzięcza nazwy swe kilka ulic naokoło pl. Wolności. Z innych określeń wybijają się na czoło nazwy według gmachów i t. p. jednostek charakterystycznych, nazwy kierunkowe, nazwy określające przeznaczenie placu lub ulicy, wreszcie nazwy przypominające wygląd ulicy. Szereg ulic nosi imiona świętych; do starych nazw należą zawodowe, bądź co bądź nieczęste w Poznaniu, osobny kompleks nazw etnograficznych mieści się na Sołaczu. Całość określeń topograficznych w Poznaniu odzwierciedla dość dobrze historję miasta i jego rozwoju terenowego.
Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania070.jpg
Ta strona została skorygowana.
Literatura: Łukaszewicz. — Jaffé. — Warschauer, Stadtbuch. — Ks. Kozierowski, Najdawniejszy Poznań i jego okolica. — Ks. Likowski, Miasto Książęce Śródka. — Bechtel, Posens Aufbau und Grundbautenbildung. — Zaleski, Środa Poznańska. — Zaleski, Nazwy ulic w Poznaniu.
