Strona:Krach na giełdzie.pdf/43

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wych w latach 1846—1858 wzrósł pięciokrotnie, a w Stanach Zjednoczonych — dwukrotnie. Jednak w dalszym ciągu podstawę żeglugi morskiej stanowiły żaglowce, których liczba ciągle rosła. Budowano ich nadal kilkakrotnie więcej niż parowców.
W tym okresie również znacznie udoskonalono środki łączności. Już od początku lat czterdziestych wszedł w użycie telegraf. Na początku lat pięćdziesiątych Anglia nawiązała łączność telegraficzną podwodnym kablem z Irlandią, Francją, Belgią i Holandią. Znacznie rozwijała się budowa linii telegraficznych w Stanach Zjednoczonych, telegraf pojawił się nawet w Indiach. Przyczyną takiego rozwoju transportu i łączności był wzrost potrzeb handlu światowego.
Rozwój rynku światowego przyspieszały także odkrycia złóż złota w Kalifornii (1848 r.) i w Australii (1851 r.). Ogólna światowa produkcja złota zwiększyła się w tym okresie blisko czterokrotnie. Odkrycia te wzmogły emigrację do Ameryki i Australii co w rezultacie rozszerzało rynki zbytu. Potok złota pociągał za sobą nie tylko potok towarów, ale również przyspieszał wciągnięcie wielu nowych krajów do obrotu międzynarodowego, tworząc nowe szlaki handlowe. Jednocześnie wzrost wydobycia złota ułatwiał zdobycie kredytu, ożywiając handel i przemysł.
Jedną ze szczególnych cech rozkwitu cyklicznego, jaki nastąpił po 1850 r., było takie tempo rozwoju handlu światowego, jakiego nie zanotowano nigdy przedtem ani potem. Obroty w latach 1850—1860 wzrosły aż o 85% (w poprzednim dziesięcioleciu o 45). Mocarstwa kapitalistyczne całkowicie podporządkowały sobie gospodarczo rynek azjatycki. Krwawo stłumiono powstania babidów w Iranie, sipajów w Indiach, tajpingów w Chinach. W 1853 r. siłą wymuszono otwarcie ostatniego zamkniętego rynku — japońskiego.
W stosunkach międzynarodowych zwyciężyła polityka wolnego handlu. Pod wpływem Anglii obniżyły cła w 1848 r. Stany Zjednoczone, Niemiecki Związek Celny, Szwecja, Belgia i Holandia. Nawet Francja złagodziła swój protekcjonizm, znosząc zakaz przywozu wielu towarów. Najwięcej na tym skorzystała Wielka Brytania. Wzrósł eksport jej towarów do krajów kolonialnych, gdzie ulokowała trzecią część całego wywozu. Eksport