Strona:Krach na giełdzie.pdf/28

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
NIEULECZALNA CHOROBA KAPITALIZMU
Anglia warsztatem świata

W  11 lat później w ekonomikę angielską uderzył nowy kryzys. Poprzedził go znów wielki rozkwit gospodarczy. Nigdy przedtem i nigdy potem nie miał miejsca w Anglii tak szybki rozwój produkcji przemysłowej. W 1836 r. wskaźnik produkcji przedmiotów konsumpcyjnych był o 74% wyższy niż w 1826 r., dotyczyło to zwłaszcza tkanin bawełnianych, których wytwarzanie wzrosło blisko trzykrotnie, podobnie zresztą jak tkanin jedwabnych. Produkcja środków produkcji (przemysłu ciężkiego) wzrosła nie tak znacznie, lecz również w stopniu imponującym.
W parlamencie angielskim w lutym 1836 r. stwierdzono: „Przemysł nasz i handel znajdują się w stanie rozkwitu... Nigdy jeszcze wszystkie gałęzie związane z produkcją i obróbką metalu nie znajdowały się w tak pomyślnej sytuacji. Przemysły: bawełniany, wełniany, jedwabniczy i garncarski osiągnęły wysoki stopień rozkwitu... Podstawą naszego rozkwitu jest stały i wciąż rosnący, popyt oraz zamówienia firm cieszących się bezwzględnym zaufaniem; zamówienia te przekraczają możliwości naszego wysoce rozwiniętego przemysłu. Wszyscy robotnicy mają zatrudnienie.”[1]

Ten wielki rozwój przemysłu angielskiego stał się podstawą bardzo znacznego zwiększenia eksportu towarów angielskich, szczególnie do Stanów Zjednoczonych. Tam płynęły również kapitały angielskie w formie pożyczek udzielanych poszczególnym stanom na budowę kanałów, organizację banków itp. Stało się to jednym z czynników sprzyjających rozwojowi przemysłu w USA, które bogaciły się na stałym i szybkim wzroście eksportu bawełny. Tempo wzrostu produkcji przemysłu lekkiego w Stanach Zjednoczonych dorównywało prawie tempu angielskiemu..

  1. Cyt. za L. Mendelson, Teoria i historia kryzysów i cykli ekonomicznych, t. I, Warszawa 1959, s. 401—402.