Strona:Krach na giełdzie.pdf/184

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Rozbudowany sektor państwowy funkcjonuje także we Włoszech, NRF i państwach Beneluksu. We Włoszech w przedsiębiorstwach należących do państwa pracuje około 25% ogółu zatrudnionych. Rząd kontroluje 40% produkcji elektrycznej, 100% wydobycia rud żelaznych, węgla i siarki, 75% wytopu żelaza, 51% stali, 20% produkcji maszyn, prawie cały system transportu kolejowego i morskiego, a także bankowy. W NRF państwo jest właścicielem około 25% całego kapitału akcyjnego w tym kraju, m.in. do państwa należy znana firma samochodowa „Volkswagen”. Państwo rozporządza około 75% wydobycia węgla brunatnego, 70% produkcji aluminium, ponad 40% wytopu cynku i ołowiu oraz produkcji samochodów. W Stanach Zjednoczonych, mimo że nie istnieje państwowy sektor w przemyśle, w 1956 r. ponad 14% ogółu zawodowo czynnych poza rolnictwem (7,2 miliona osób) było zatrudnionych przez państwo wobec zaledwie 9% w 1940 r. Podobnie jest i w innych krajach.
Ogólnym miernikiem znaczenia współczesnego interwencjonizmu państwowego może być wzrost zakupów dóbr i usług dokonywanych przez rząd, udział wydatków budżetowych w dochodzie narodowym, a także rola inwestycji publicznych w całości inwestycji produkcyjnych. Pod tym względem największą rolę odgrywa interwencjonizm państwowy we Francji i Anglii.
We Francji udział wydatków państwowych w dochodzie narodowym, które w 1913 r. wynosiły zaledwie około 14%, a w 1937 — 18%, wzrósł w latach 1950/1953 do 35%, a w 1958 r. — aż do 45%; w podobnej proporcji kształtował się udział inwestycji państwowych w globalnych inwestycjach. W Anglii w 1937 r. wydatki państwowe stanowiły 18% dochodu narodowego, a w latach 1950—1954 przeciętnie blisko 33%, przy tym udział państwa w inwestycjach był większy, ponieważ wynosił po wojnie około 45%. W innych krajach europejskich sytuacja z małymi różnicami przedstawia się podobnie. W NRF, gdzie w 1912 r. wydatki państwowe stanowiły 12%, w 1954 r. wynosiły już 43%, mniejszy był natomiast udział państwa w inwestycjach, który w latach 1925—1928 wynosił zaledwie 1,8%, a w latach 1949—1953 niecałe 30%. We Włoszech w 1955 r. wydatki państwa stanowiły 23% dochodu narodowego, w Kanadzie — 31%, w Danii — ponad 15%. W Austrii w 1961 r. około 50% inwestycji finansowało państwo.