Strona:Krach na giełdzie.pdf/183

stwowienia poszczególnych gałęzi i przedsiębiorstw przemysłowych lub zbudowania zakładów produkcyjnych znaczny sektor państwowy. Upaństwowieniu uległy na ogół gałęzie produkcji o dużym znaczeniu dla gospodarki narodowej, które zresztą w okresie międzywojennym najciężej odczuły następstwa kryzysu. Proces ten dokonał się głównie w pierwszych latach powojennych pod naciskiem mas ludowych kierowanych przez partie robotnicze. Odtąd, mimo że część burżuazji domaga się reprywatyzacji, utrzymuje się taki stan. W Europie zdarzył się tylko jeden przykład reprywatyzacji: chodzi o stalownie w Anglii. Natomiast Stany Zjednoczone nie wykorzystują obecnie tego instrumentu interwencjonizmu. Wprawdzie podczas drugiej wojny światowej powstał w USA dość znaczny sektor własności państwowej, głównie w przemyśle zbrojeniowym, lecz po wojnie władze federalne sprzedały za bezcen część przedsiębiorstw państwowych, a resztę po prostu zamknęły lub zamieniły na składy.
 Znaczny sektor własności państwowej istnieje w Anglii. Liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych w latach 1938—1955 wzrosła z 950 tysięcy do 3,5 miliona osób. W tym samym czasie ogół zatrudnionych przez państwo wzrósł z 10% do 23,5% ogółu zawodowo czynnych poza rolnictwem. Własność państwa obejmowała m.in. w 100% produkcję energii elektrycznej, gazu i węgla, a także transport kolejowy.
 Podobnie rozwinięty sektor państwowy istnieje we Francji. Państwo skupia w swym ręku prawie całe wydobycie węgla kamiennego, transport, elektroenergetykę, produkcję gazu, poważną część przemysłu chemicznego, naftowego i samolotowego, posiada wielką fabrykę samochodów „Renault”. Proces upaństwawiania w drodze tworzenia spółek mieszanych, państwowo-prywatnych, rozpoczął się we Francji w 1931 r., lecz główne jego nasilenie przypadło na lata 1945—1946. Olbrzymi skok w tej dziedzinie obrazują najlepiej następujące liczby: w 1913 r. wartość własności publicznej wynosiła zaledwie 5 000 000 000.franków, natomiast w 1954 r. już 135 000 000 000 (według kursu z 1913 r.), natomiast wartość własności prywatnej w tym samym czasie zmalała z 297 000 000 000 do 185 000 000 000. W 1954 r. sektor własności publicznej pod względem wartości stanowił 36% całej własności.