Strona:Krach na giełdzie.pdf/181

cześnie amerykański przemysł zbrojeniowy pracował dla potrzeb różnych państw.
 W innych krajach wydatki na zbrojenia nie odgrywają tak poważnej roli, jak w USA, choć stale rosną. W latach 1949—1957 bezpośrednie wydatki wojenne Francji i państw Beneluksu wzrosły ponad trzykrotnie, Wielkiej Brytanii i Włoch — ponad dwukrotnie. W latach 1952—1954 wydatki te stanowiły we Francji ponad 40% wydatków budżetowych i około 14% dochodu narodowego, a w Anglii odpowiednio ponad 26% i blisko 9%.
 Państwa kapitalistyczne napotykają liczne trudności w toku realizowania polityki interwencjonizmu. Najważniejszą z nich jest problem źródeł finansowania owej polityki nakręcania koniunktury. Podstawowymi źródłami są: podatki, cła, wzrost długu państwowego (poprzez zaciąganie pożyczek) oraz dochody przedsiębiorstw państwowych. Głównym źródłem podnoszenia dochodów państwa nie jest zwiększanie opodatkowania zysków, ponieważ to osłabiałoby inicjatywę inwestycyjną kapitalistów, lecz zwiększanie długu państwowego oraz emitowanie nowych banknotów. Wzrost zadłużenia sprzyja mobilizacji leżących bezużytecznie środków, a zwiększenie emisji banknotów, wprowadzające tzw. inflację umiarkowaną w postaci ogólnej tendencji zwyżkowej cen, umożliwia lepsze wykorzystanie mocy produkcyjnych przemysłu. Dług publiczny Stanów Zjednoczonych, wynoszący w 1929 r. niewiele ponad 16 000 000 000 dolarów, wzrósł już w 1939 r. do blisko 48 000 000 000, a w 1959 wynosił aż 291 000 000 000 dolarów. W NRF w latach 1952—1956 dług ten zwiększył się z niecałych 9 000 000 000 marek do 20 000 000 000. Podobnie działo się w innych krajach.
 Drugą ważną formą interwencjonizmu państwowego stał się wpływ własności państwowej. Do wielkiego kryzysu przedsiębiorstwa państwowe należały do rzadkości. Dopuszczano najwyżej do tworzenia i prowadzenia przez państwo niektórych przedsiębiorstw użyteczności publicznej, takich jak: koleje, poczta, telefony lub zakłady zbrojeniowe. Liczba owych przedsiębiorstw była większa w krajach, które z opóźnieniem wkroczyły na drogę rozwoju kapitalistycznego.
 Po wielkim kryzysie, a zwłaszcza po drugiej wojnie światowej, w europejskich krajach kapitalistycznych powstał w drodze upań-