Po Rewolucji Październikowej rozpoczął się również kryzys systemu kolonialnego. Nabrał znaczenia ruch narodowowyzwoleńczy, który w różnych formach ogarnął większość krajów kolonialnych i zależnych. Szczególne wzmocnienie tego ruchu nastąpiło w krajach Azji i północnej Afryki. W latach 1919—1921 przewaliła się przez Indie fala wystąpień antyimperialistycznych, kierowanych przez Kongres Narodowy pod przewodnictwem Mahatmy Gandhiego. Rozwinął się ruch narodowowyzwoleńczy w Indonezji, któremu przewodziła od 1927 r. Partia Narodowa z Sukarno na czele. Walką o niepodległość Egiptu kierowali wafdyści. W latach 1925—1927 miało miejsce antyfrancuskie powstanie w Syrii i Libanie. Sześć lat, od 1921 do 1926, trwało powstanie w Maroku. Przywódcą powstańców był Abd al-Krim, który ogłosił nawet niepodległość republiki Rif. W 1924 r. rozpoczęła się również wojna rewolucyjna w Chinach, zorganizowana przez Kuomintang z Sun Jat-senem na czele.
Mocarstwa kolonialne zostały zmuszone do ustępstw i częściowej choćby zmiany form rządzenia. W 1922 r. zniesiono protektorat angielski w Egipcie, który formalnie stał się państwem niepodległym. W 1932 r. również Irak uzyskał niepodległość. W 1936 r. autonomię zdobyły Syria i Liban.
Podczas pierwszej wojny światowej zaczął się rozwijać w koloniach i krajach zależnych przemysł, a w ślad za nim i proletariat przemysłowy. Powstawały tam partie komunistyczne, które rewolucjonizowały ruch narodowowyzwoleńczy. Tak było m.in. w Indiach, Indonezji, Egipcie, Korei.
Od 1927 r. na czele rewolucji w Chinach stanęła Partia Komunistyczna, powstała 6 lat wcześniej. Rewolucyjna walka mas ludowych zakończyła się zwycięstwem w Mongolii, gdzie w 1924 r. powstała Mongolska Republika Ludowa. W ten sposób stopniowo zaczął kruszeć system kolonialny.
Okres ogólnego kryzysu kapitalizmu wywarł w okresie międzywojennym wyraźny wpływ na przebieg cyklów koniunkturalnych. W 1923 r. poszczególne gałęzie przemysłu Stanów Zjednoczonych, a następnie i innych krajów kapitalistycznych, zaczęły
