Strona:Krach na giełdzie.pdf/114

rozwój, głównie w związku ze wzmożeniem eksportu do zniszczonych krajów Europy. Ale nadzieje na wielki wzrost zamówień zawiodły. Zaczęły się mnożyć oznaki nadprodukcji, a od lipca 1920 r. ogólny wskaźnik produkcji przemysłowej zaczął spadać. Kryzys ten, którego dno przypadło na marzec 1921 r., przybrał nie spotykane dotąd w Stanach Zjednoczonych rozmiary.
 Produkcja przemysłu hutniczego w 1921 r. była co najmniej dwukrotnie niższa niż w roku poprzednim, wytop stali spadł do poziomu z 1905 r., a wytop miedzi — do poziomu z 1896 r. W nie znanym dotychczas stopniu zmalało także wydobycie węgla i rudy żelaznej, wytop surówki i zużycie bawełny. Poziomu wydobycia rudy żelaznej z 1917 r. i węgla z 1918 r. Stany Zjednoczone już nigdy potem nie osiągnęły. Poszczególne gałęzie przemysłu prawie zupełnie wstrzymały produkcję ze względu na brak popytu. W nie spotykanym dotąd stopniu upadła budowa statków morskich. Ogółem produkcja przemysłowa zmniejszyła się o blisko 23%. Spadek obrotów w handlu zagranicznym, który trwał także i w 1922 r., był około 3 razy większy niż w toku jakiegokolwiek z dotychczasowych kryzysów. Nigdy już w okresie międzywojennym ani eksport, ani import nie osiągnęły takiego poziomu jak w roku 1920.
 Równie głęboki kryzys przeszła Wielka Brytania, co było dla niej tym większą katastrofą, że losy jej przemysłu w czasie wojny były inne niż przemysłu amerykańskiego. Różnica tkwiła w przebiegu koniunktury wojennej, która w Anglii miała bardzo ograniczony charakter. Produkcja wzrosła tylko w gałęziach pracujących na potrzeby armii (stal, chemia, samochody, uzbrojenie), i to tylko w niewielkim stopniu. W innych dziedzinach nastąpił spadek produkcji, brzemienny w długotrwałe skutki.
 Przez całą wojnę malało wydobycie węgla i poziom jego z 1913 r. nie został już w ogóle później osiągnięty. Wielkość wytopu surówki z 1913 uzyskała Anglia dopiero po drugiej wojnie światowej. Ogólny wskaźnik produkcji przemysłowej przez cały okres wojny właściwie spadał. Równocześnie malało znaczenie Anglii jako kredytora i ostatecznie w końcu wojny sama stała się dłużnikiem.
 Ożywienie z lat 1919—1920 nie było w Wielkiej Brytanii tak wielkie jak w Stanach Zjednoczonych, przy tym opierało się ono