Strona:Krach na giełdzie.pdf/113

mysłowej zaczął wzrastać, w wyniku czego nastąpiła faza ożywienia całej gospodarki, zwana boomem powojennym. Największe ożywienie miało miejsce w tych krajach, które wyszły z wojny zwycięsko, a równocześnie nie doznały zniszczeń, a więc w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Japonii, Kanadzie.
 Państwa te próbowały wykorzystać swoją prawie monopolistyczną sytuację w celu znacznego rozwinięcia eksportu, opanowania źródeł zaopatrzenia surowcowego, podniesienia cen wyrobów eksportowanych itp. Kapitaliści produkowali na skalę nieograniczonej chłonności rynku. Owo powojenne ożywienie jednak było bardzo krótkie i już wiosną 1920 r. zaczęły się mnożyć objawy nadchodzącego kryzysu. W połowie 1920 r. kryzys stał się faktem. Przyśpieszyła go niewystarczająca chłonność rynków głównych krajów importujących: Francji i Niemiec, które wojna niesłychanie zubożyła. Korzystały one z kredytów udzielanych im przez rządy i prywatne banki amerykańskie i brytyjskie. Mimo to kraje europejskie nie mogły wchłonąć wszystkich nadwyżek produkcyjnych powstałych w krajach eksportujących. Popyt nie dorównywał podaży. Na wybuch kryzysu wpłynęło też bezpośrednio wstrzymanie kredytów przez banki amerykańskie i brytyjskie.
 Głównym ogniskiem kryzysu 1920 r. były Stany Zjednoczone. Pierwsza wojna światowa wywołała w Ameryce wspaniałą koniunkturę. USA dostarczały wówczas Europie olbrzymich ilości artykułów rolnych, stali i uzbrojenia po odpowiednio wysokich cenach. Dlatego rosły tam inwestycje przemysłowe, a ogólna produkcja przemysłu przetwórczego w ciągu 3 lat wzrosła o ponad 34%, przy czym związany z potrzebami wojennymi wytop stali zwiększył się blisko dwukrotnie, a produkcja nowych artykułów: samochodów i jedwabiu sztucznego ponad trzykrotnie. Najbardziej znaczny był jednak rozwój przemysłu stoczniowego. Tonaż wodowanych statków morskich w USA w 1919 r. był ponad 20 razy większy niż w roku 1914. Tonaż floty Stanów Zjednoczonych zwiększył się trzykrotnie, wskutek czego stała się ona poważnym konkurentem floty angielskiej. W czasie wojny USA stały się bankierem świata i finansowały wiele krajów koalicji.
 Po przejściowym spadku produkcji przemysłowej w 1918 i częściowo 1919 r. nastąpił w drugiej połowie 1919 r. ponowny jej