Strona:Krach na giełdzie.pdf/101

oddziaływaniu. Dotychczas główną rolę odgrywał transport, jego bowiem zamówienia wywierały decydujący wpływ na tempo rozwoju przemysłu ciężkiego. Obecnie rozwój transportu został uzależniony od tempa industrializacji. Tak więc główną sprężyną cyklicznego rozkwitu końca XIX w. zarówno w USA, jak i w Niemczech było masowe powiększenie kapitału trwałego (i mocy produkcyjnych) nie w kolejnictwie, lecz w przemyśle.
 Przejście do światowego rozkwitu cyklicznego w latach dziewięćdziesiątych odbywało się powoli i nierównomiernie. Niekiedy przejściowe załamania wtrącały niektóre dziedziny i kraje w stan depresji po rozpoczynającym się już ożywieniu. Pierwsza wkroczyła w fazę cyklicznego rozkwitu Rosja, następnie Niemcy. Zwrot ku ożywieniu w Anglii i w Stanach Zjednoczonych nastąpił dopiero w 1895 r. Faza rozkwitu objęła najpierw przemysł ciężki, przy czym w tej dziedzinie był on zdecydowanie większy niż w przemyśle lekkim.
 Najszybciej rósł wówczas zapóźniony dotąd przemysł rosyjski. Produkcja surówki żelaza wzrosła przeszło trzykrotnie, a wartość produkcji przemysłowej brutto o 72%. Pod względem wielkości produkcji surówki Rosja w 1890 r. wyprzedziła Belgię, w 1891 r. — Austro-Węgry, a w 1899 r. — Francję, zajmując w ten sposób czwarte miejsce na świecie.
 W Rosji rozkwit wiązał się nadal głównie ze wzmożonym budownictwem kolejowym. Zakrojone na szeroką skalę, stało się podstawą wielkiego ożywienia górnictwa i hutnictwa. Burzliwemu rozwojowi hutnictwa towarzyszyło zakończenie przewrotu technicznego i gruntowna zmiana geograficznego rozmieszczenia hutnictwa żelaza. Wytop na paliwie mineralnym zdobył pod koniec stulecia wyraźną przewagę. Zwycięstwo nowej techniki dokonało się w rezultacie powstania i rozwoju Zagłębia Donieckiego. Do końca lat osiemdziesiątych zdecydowanie największym okręgiem hutniczym był Ural, gdzie produkcja opierała się na paliwie drzewnym. Bazą Zagłębia Donieckiego stał się węgiel kamienny.
 Na przyspieszony w owych latach rozwój budownictwa kolejowego, przemysłu i w ogóle kapitalizmu w Rosji wpłynęły dwa czynniki: miliardowe subwencje państwa i miliardy obcych