Strona:Kobieta polska w nauce.pdf/15

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

oraz hygieny odżywiania w Wolnej wszechnicy warszawskiej, wygłaszała na temat powyższy odczyty publiczne, pisała rozprawy naukowe i popularne.


∗                       ∗

Prorocy nowego jutra przepowiadają największą doniosłość umysłowej pracy kobiet w dziedzinie ekonomji społecznej. Realizuje ona — zdaniem ich — najistotniejszą treść dążeń kobiecych; najłatwiej pozwala przystosować się konkretnym wzlotom intelektu, a wszak wieki całe składały się na to, żeby przykuć kobietę do jarzma robót konkretnych.
Dział ten wiedzy gospodarczej pełen jest zagadnień, z natury rzeczy bliżej obchodzących kobiety aniżeli mężczyzn. Opierając się na wywiadach, pozwala przytem zastosować przyrodzoną wnikliwość kobiet w stosunku do badanych jednostek, zwłaszcza jednej płci.
Daleko łatwiej wypowie się każda pracownica przed kobietą, aniżeli przed mężczyzną. Warunki bytu domowego, niedole pracy, załamania psychiczne... Z trudnością znajduje klucz do nich wytrawny ekonomista, gdy prostą szczerą falą płyną wyznania przed pokrewną duszą kobiecą.
To też są już dziś wybitne wszechświatowe ekonomistki, przyczyniające się do reform doniosłych w dziedzinie pracy wyrobniczej, jak np. prof. Helena Campbel w Wiskonsin.

Powstają dzieła, w przedziwny sposób łączące myśl filozoficzną ze zmysłem krytycznym, torujące drogę do rozstrzygnięcia najzawilszych wątpliwości i zagadnień form społecznych istnienia, jak np. Marjanny Weber „Ehefrau und Mutter in der Rechtsentwickelung“, Lili Braun „Die Frauenfrage“[1], Klementyny Royer „Teorja podatków i dziesięciny społeczne“, rzecz podana na konkurs, ogłoszony w 1860 r. przez rząd szwajcarski i nagrodzona równocześnie z pracą w tej samej dziedzinie słynnego socjologa francuskiego Proudhone’a, który właśnie wówczas w odczytach, pismach i przemówieniach publicznych odmawiał kobiecie wyższości inteligencji. Epokowe znaczenie miały w Ameryce dzieła Wiktorji Penny, odtwarzające z ponurą grozą rozpaczliwe warunki pracy miljona kobiet, nawołujące o naukę i szkoły

  1. Streszczona przez J. Okszę p. t. „Ruch kobiecy“ (dodatek do „Tygodnika Ilustrowanego“ w 1904 r.