Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/43

carna jakaś siła, która nadaje im wyraz spiżowej posągowości. Każda z nich jest charakterystycznym typem, każda przedstawia inny odcień chłopskiej natury, każda ma swoje szczególne znamię. Wszystkie jednak należą do jednego plemienia i mają wspólne, charakterystyczne cechy, które tworzą z nich zwartą, silnemi więzami obyczajowości spojoną społeczność: zdolność do porywów i uczuć gromadzkich i głęboki zmysł sprawiedliwości.
 Z chłopami związana jest u Reymonta nierozłącznie przyroda, która tworzy z nimi jeden wspólny świat. Siły tego świata przenikają się i uzupełniają wzajemnie, do tego stopnia, że trudno znaleźć rozdzielającą ich granicę. Groźny, brutalny i bezlitosny jest las zimowy w noweli „Zawierucha“, gdy pod całunem śniegu grzebie dwoje dzieci, tak bezlitosny i twardy, jak pijany ojciec, który ich w srogą zimę wysłał przez ten las do domu. Zaś gdy w noweli „W porębie” pijany Wawrzon odchodzi z swojej chałupy na wygnanie, przyroda napełnia się smutkiem, a stary dąb biada nad nim żałośnie jak człowiek.
 Przyroda jest u Reymonta elementem równie czynnym jak człowiek i bierze udział we wszystkich wydarzeniach życia chłopskiego. Stąd wszystkie krajobrazy, rozsiane hojnie w nowelach Reymonta, są nietylko tłem rozgrywającej się akcji, ale współrzędnym z człowiekiem elementem jej rozwoju.
 Nowele osnute na tle życia chłopskiego tworzą pierwsze studja, które są jakby szkicami, zapowiadającemu większą, jednolitą całość, odtwarzającą pełnię świata chłopskiego. Niespokojna, ruchliwa wyobraźnia Reymonta rzuca te luźne epizody, jakgdyby chciała się uwolnić od przytłaczającego nadmiaru wrażeń. Takim wielkim epizodem, zamykającym obfitą pełnię wrażeń, jest „Pielgrzymka do Jasnej Góry“. Pisał ją