Strona:Kazimierz Bukowski - Władysław St. Reymont. Próba charakterystyki.djvu/37

proszalny, jakieś zasłyszane słowo, jakaś niezrozumiała troska starszych w jakiejś sprawie życiowej“. („Wł. St. Reymont“. Przedmowa do zbiorowego wydania pism Reymonta. Str. 74 — 75). Nie wykształcił się, jak inni, na kulturze książkowej. W twórczości jego trudno się doszukać jakichś wyraźnych wpływów literackich polskich czy obcych. Powieści Sienkiewicza, Zoli i Bourgeta były dla niego tylko bodźcem i podnietą, nigdy wzorem. Twórczość jego wyrosła samorodnie, zapłodniła się sama. Chłop i ziemia, to była rzeczywistość, która wychowała Reymonta i była pierwszem istotnem źródłem jego twórczości.
 Opity soczystą treścią tej rzeczywistości, przesiąknięty nawskroś dynamiczną żywiołowością i bujnością ludzi i ziemi, wszedł Reymont w polskie życie, które przeobrażało się wówczas od gruntu pod wpływem nowych warunków społecznych, ekonomicznych i politycznych. Wiew cywilizacji zachodniej ogarnął wtedy Polskę i rozbudził w niej silną dążność do przemiany swoich stosunków na wzór nowoczesnych urządzeń społecznych. Wytwarza się więc pęd do uprzemysłowienia kraju, do zdobywania bogactw materjalnych, do uprzystępnienia wszystkim zdobyczy kulturalnych. Na szerokim obszarze ziemi polskiej, w miastach i wsiach, przekształca się stopniowo oblicze społeczeństwa, nasiąka nowemi hasłami i ideami. Demokratyzm przeorywa wszystkie warstwy i jakby od jednego rzutu pługa wyrzuca nawierzch to wszystko, co od stuleci leżało nietknięte na spodzie. Pojawiają się nowe typy ludzi, wyłaniają się świeże postacie. Zycie polskie faluje i zmienia się, nabierając nowych kształtów, a na ruchliwej jego powierzchni, migocącej tysiącem niespodziewanych i osobliwych zjawisk, zarysowują się sylwetki nowych ludzi, szukających sobie drogi do lepszej przyszłości. W całym świecie polskim zaznacza się silny ferment, zarówno w myślach jak w czy-