sposób, jak my poprzednio. Tughra czyni cuda. Jest to nakształt arabeski zapleciony podpis sułtana specjalnym charakterem pisma, noszącym nazwę diwahni. Wielu odnosi pochodzenie tughry wstecz do Murada I, który akt jakiś zaświadczył odciskiem swej ręki. Inni opowiadają to samo o sułtanie Orchanie. Wybitni znawcy utrzymują, że tughra albo thogra wdzięczą swe powstanie sułtanowi Mohammedowi Drugiemu, zdobywcy Konstantynopola. Gdy ten w roku 1453 zdobyciem tego miasta zniweczył Wschodniorzymskie Imperjum i, wkroczywszy do Konstantynopola, wszedł do kościała Św. Zofji, wówczas, będąc niepisemnym, umoczył rękę w atramencie i przycisnął ją do bramy kościelnej na znak posiadania. To była pierwsza tughra, które to słowo pochodzi od staro-tureckiego „turgai“ i oznacza mniej więcej „postanawia się“. Tughra ujawnia oddalone podobieństwo do rozwartej ręki. Widnieje odbita na tureckich monetach, gdzie zastępuje popiersie władcy, oraz nad wejściem należących do sułtana pałaców i gmachów pu-
