Strona:Kanclerz Jan Choiński 012.jpg

nie było jeszcze w Wielkopolsce ani śladu nazwisk gniazdowych. Był to jeden z panów z Gór, mieszkający właśnie w Konarach.
 Od wspólnego pnia odpadł nasamprzód wymieniony Jakób z Gór, który, przeniósłszy się na Kujawy, zamienił przydomek całego rodu na miano gniazdowe, rozpoczynając w ten sposób dzieje familii, piszącéj się już stale Skarbkami. Od niego idą w dalszym ciągu Jazłowieccy.
 Na miejscu, w rodzinnéj Górze, został inny Skarbek-Habdank, mieszkający w Konarach, i nazwał się z tego powodu Konarskim. Od niego wziął dzielnicę młodszy brat z rezydencyą w Chojnie. Był to pierwszy Choiński. Nieco późniéj oderwali się Kołaczkowscy, Pudliszkowscy (podupadli bardzo wcześnie, bo nieznani już przez Niesieckiego) i kilka innych domów.
 Konary i Chojno leżą obok siebie, po obu stronach Miejskiéj Górki, a Kołaczkowice i Pudliszki nie daleko od głównych gniazd, wyżéj ku Krobi. Tak więc potwierdza geografia podania heraldyków.
 Historya pierwotna wielkopolskich Choińskich, z domu Skarbków, ginie w wspólnych dziejach całego rodu panów z Gór. Jako Choińscy bez dalszego określenia występują dopiéro w drugiéj połowie XV-go stulecia, lecz odrazu na stanowiskach wybitnych, bo w najbliższém otoczeniu króla. Niejednę wzmiankę o Choińskich znalazłoby się bezwątpienia w kronikach szlązkich, gdyż położenie geograficzne ich włości zmuszało ich do ciągłéj walki z drapieżnymi ritterami niemieckimi.
 Z tego powodu nie mieszkali téż zwyczajem polskim w dworach, lecz w zamkach obronnych, zbudowanych wśród bagnisk.
 Jeszcze w r. 1555 stał w Chojnie gród rycerski, jak świadczą metryki uniwersytetu lipskiego, w których się Heronim Choiński zapisał jako pan z zamku Chojno (ex arce Choyno).
 Drugi zamek Choińskich, którego dokładny rysunek podaje Edward hr. Raczyński w swoich „Wspomnieniach Wielkopolski” (tom I, str. 359), obwiedziony rowem i szańcami, stał w Golejewku. Na murach jego czekało zawsze 6 armat, gotowych do powitania chciwego rozbójnika szlązkiego. Bronił się w nim w r. 1620 Andrzéj Choiński, kasztelanic santocki (nie Adam, jak podaje mylnie Baliński), przeciw napadowi raubrittera Gocza, który najechał go nocą w 500 zbrojnych ludzi, trzech dworzan mu zabił, matkę, Zofią Kościelecką, zranił i zabrał wszystkie skarby domu (jak wyżéj: tom I, str. 359).
 W Golejewku stoi dotąd kościół fundacyi Choińskich, cytowany w księgach biskupich już w r. 1448. Na miejscu pierwotnéj świątyni, zniszczonéj pożarem, wystawił ojciec kanclerza nową w r. 1522, którą kasztelan Piotr Choiński kazał w r. 1600 kosztownemi przyozdobić malowidłami. W kościele tym znajdują się nagrobki i portrety kilku Choińskich z XVI-go i XVII-go wieku.
 Pierwszym Choińskim herbu Habdank, którego znają kroniki, jest Jan. Wymienia go Długosz (V, 668) pod r. 1478 jako notaryu-