siętników. — 2) Tulich (niem. Dolch), rodzaj sztyletu wyłącznie w Niemczech używanego, dlatego też nazywany „niemiecki“[1]. — 3) Kosperd, również zwany „niemiecki“, była to jakaś broń wówczas używana w Niemczech, której właściwego znaczenia, pomimo wszelkich poszukiwań, nie udało mi się wyjaśnić, lecz jak druga połowa wyrazu („perd“ przemiana z „barte“ = topór) niechybnie wskazuje, widocznie jakiś gatunek „bardysza“. — 4) Koncerz, tak nazywała się włócznia turecka, kopia długa, którą wręcz z blizka w bitwie na siebie uderzano, — ale także „miecz“ dawnego gatunku, prosty a szeroki, który przywiązywano do kulbaki na lewej stronie pod udem jeźdźca: tak iż w obecnym wypadku właściwie niewiadomo, czy koncerz tytaj przytoczony[2] zaliczyć należy do kategoryi niniejszej, czy też do następnej.
d) Broń sieczna: obok powyższego problematycznego „koncerza“, jako do tejże należący, wymienionym jest tylko jeden gatunek, a takim był miecz (skand. moecir, niem. Messer): ten od poprzedniego różnił się niezawodnie pewną stałą szerokością i długością, która atoli nie jest oznaczoną bliżej, zato dowiadujemy się, że był „z taszkami“[3], t. j. z pokrywkami na swej rękojeści. Natomiast inne bardzo często przytaczane gatunki broni siecznej, jako to: pałasze, kordy, multany i szble, które zawsze noszono przy boku u pasa, a więc nie stanowiły ozdoby mieszkań, lecz właściwie były „strojem męskim“, jako do tegoż należące, w dotyczącym też ustępie (a raczej obszerniejszej rozprawie) znajdą swój bliższy i szczegółowy opis.
Do całkowitego uzbrojenia, oprócz wszystkich powyższych gatunków broni, należała jeszcze jako ochrona człowieka, a więc niejako ich dopełnienie, także i „zbroja“. Zbroja składała się z „szyszaka“, „pancerza“ i „blachownic“ (t. j. blachy na piersi czyli „kirysa“), lecz z tego wszystkiego znajdujemy raz zbroję „starą niezupełną“, a więc której coś brakowało, czyli tylko niektóre jej części, a te po śmierci właściciela istniały nadal w komorze na strychu[4]; drugi raz zaś tylko sam „pancerz“ (inaczej zwany także „kolczugą“, iż był „z kolców“ czyli z kółek), który znowu był „zardzewiały“[5]. — Gdzie te wszystkie ozdoby wojenne były umieszczone, którą zdobiły ubikacyę, czy wedle dzisiejszego zwyczaju wi-
