czasu, kiedy żył, istnieje kilka podań. Awarowie, Syjamczykowie i Syngalezi oznaczają tę datę na rok 600 przed Chr. Kaszmirczykowie na 1332, Chińczycy, Mongołowie i Japończykowie, na 1000. Wyrazy sanskryckie, natrafiające się w Buddaizmie świadczą o hindostańskiém jego pochodzeniu, bo i sam Budda jest sanskrytem umysłowym. Gdy system ten rozparł się szeroce w Indyjach, missyonarze zanieśli go na wyspę Ceylon, do Tartaryi, Tybetu, Chin, Japonii, Burmy i obecnie liczy więcej wyznawców, niż jakakolwiek inna religija. Wszakże aż do ostatnich czasów historyja Ardy Chiddi i system przezeń obmyślany, jakkolwiek wielce ciekawe, były bardzo niedokładnie znane w Europie. Urodził się on w dostatkach, w rodzinie królewskiéj. We dwudziestym dziewiątym roku życia usunął się od świata, doznawszy ponęt jego i sprzykrzywszy je sobie. Myśli jego zwrócił na samprzód widok psującego się trupa. Porzuciwszy liczne swe żony, został żebrzącym mnichem. Powiadają, że chodził w czamarze, zdjętéj z trupa jakiejś niewolnicy. Głęboko przejęty wrażeniem marności wszystkich spraw ludzkich, poświęcił się rozmyślaniom filozoficznym, wyzwalając się przez surowe zaparcie się wszelkich światowych trosk i nadziei. Skoro człowiek dojdzie do takiego stanu, potrafi on już dokonać wielkich rzeczy. Imię nadane mu przez rodziców, zmienił on na „Gotama“ czyli „tego co zabija zmysły“ a potem na Szakija Muni czyli Pokutnika z Szakii. Gotama narodził się pod cieniem drzewa; pod cieniem drzewa przezwyciężył zamiłowanie świata i obawę śmierci; w cieniu drzewa w śmiertelnej koszuli wygłosił pierwsze kazanie; w cieniu drzewa i umarł. We cztéry miesiące po rozpoczęciu swego zawodu miał pięciu uczniów; ku końcowi roku liczba ich urosła do 1200. W ciągu dwudziestu dziewięciu wieków, które upłynęły od tego czasu, wydali oni sekty, liczące zwolenników na miljony, przewyższające liczbą zwolenników wszystkich innych mistrzów religijnych. Zdaje się, że system utrzymuje dotychczas wiele żywotności, jakkolwiek religije są znikome. Oprócz Indyjów nie masz kraju, któryby posiadał tę samą religiją, jaką miał w czasie narodzenia Chrystusa.
Gotama umarł w podeszłym wieku, mając lat 80; zwłoki jego zostały spalone w 8 dni po śmierci. Lecz na kilkanaście lat przed tym wypadkiem można uważać system jego, jako zupełnie ugruntowany. Pokazuje się na nim, jak mało zależy na istocie nauki, a jak wiele na trafnéj organizacyi, ponieważ Buddaizm, którego zasady przewyższały znacznie zakres pojęć ludowych, rozszerzał się z taką szybkością, a przecież nawracanie
