i śmierci osoby w narodzie. Odżywianie się, odpadanie, w pierwszym wypadku jest równoznaczne z dobrobytem i przeradzaniem się w drugim razie.
Jak człowiek pojedyńczy podlega przemianom skutkiem działania czynników zewnętrzych i nie okazuje im żadnego oporu, żadnej wskazówki, żeby posiadał inercyją fizyjologiczną, lecz natychmiast poddaje się każdemu wrażeniu, tak samo dzieje się z zbiorowiskami ludzi, tworzącemi narody. Typ narodowy odbywa swój pochód fizycznie i umysłowo wśród przeobrażeń i epok rozwoju, odpowiadających rozwojowi człowieka pojedyńczego, odnośnie reprezentowany ch przez niemowlęctwo, wiek dziecinny, młodość, wiek męzki, starość i śmierć.
Lecz ten bieg prawidłowy może być zamącony zewnętrznie lub wewnętrznie. Gdyby cały naród został z siedlisk pierwotnych przeniesiony do jakiegoś nowego kraju, gdzie klimat, pory roku, widok przyrody będą całkiem odmienne, zaraz zaczęłaby się objawiać dążność zbliżenia się do nowych warunków — ruch wiekowy, obejmujący wiele pokoleń, które się zużyją przed ukończeniem jego. W ciągu tego przechodowego okresu naturalnie powiększyłoby się zużywanie życia, zaszłoby niebezpieczeńswo nawet zupełnej zagłady czyli śmierci narodowéj; lecz skoro przemiana dokonaną zostanie, gdy żądana zgodność osiągniętą będzie, wtedy rzeczy pójdą znowu sposobem prawidłowym na podstawie nowego przeobrażenia, już przebytego. Jeżeli mająca się dokonać przemiana jest zbyt głęboką, jeżeli obejmuje rozległe przeobrażenia anatomiczne nie tylko co do koloru skóry, lecz i w budowie czaszki, wówczas niewątpliwie potrzeba będzie długich peryjodów czasu i zużyje się wiele pokoleń ludzi.
Albo, typ narodowy może być szybciej zmieniony przez zamieszanie wewnętrzne, szczególnie przez domieszanie krwi, a wypadek całkowicie zależeć będzie od rozmiarów, w jakich się dokonywało to domięszanie. Zboczenie to może podlegać rachunkowi matematycznemu. Jeżeli domięszanie krwi działo się w zakresie ograniczonym i w zastosowaniu swojém było przemijającém, wtedy skutki jeg o znikną w niezbyt długim przeciągu czasu, chociaż nie znikną może nigdy w rzeczywistości bezwzględnej. Zgadza się to ze spostrzeżeniem filozofów-historyków, którzy przystają na wniosek, że nieliczne plemię, gdy się pomiesza z większém, oddziała na to ostatnie tylko czasowo, i że po upływie lat
