Strona:Józef Birkenmajer - Epitafjum Bolesława Chrobrego.djvu/26

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
22
JÓZEF BIRKENMAJER

że tu mowa nie o jakimś „wiarołomstwie“ (byli dawniej tacy, co to przypuszczali), ale o pierwotnem pogaństwie Mieszka. Z wierszem tym koresponduje w zupełności wiersz inny, o chrzcie Bolesława, który zmył z niego skazę pogaństwa. Ustawmy znów oba wiersze obok siebie:

Perfido patre natus, sed credula matre
fonte sacre lotus, servus Domini puta totus.

„Urodzony z ojca poganina, ale matki wierzącej, zmyty świętym zdrojem, widać że już w zupełności to sługa Boży“. Pamiętajmy, że w innych źródłach historycznych, jakieśmy cytowali, wyrażenie fonte sacro używane było w odniesieniu do chrztu pogan. Nawrócenie się ojca z pogaństwa, wiara matki i służba Boża syna — to przecież wyraźna gradacja zasług, taka sama prawie, jaką widzieliśmy w Brunonowym żywocie św. Wojciecha: Bonus pater, sed melior mater; optimus, qui nascitur ex ipsis.
Po wzmiance o chrzcie bezsprzecznie iść winny wiersze o zdarzeniu z dziecięcych lat Bolesława, i to o zdarzeniu, które również jest pomostem między dawniejszym stanem pogaństwa i przyjęciem w poczet władców chrześcijańskich: a więc o postrzyżynach i przesłaniu obciętych włosów do Rzymu. Potem iść będzie wzmianka o objęciu panowania nad Polakami, Słowianami czy Gotami. Łączy się ona z zaszczytnym dla chrześcijańskiego władcy tytułem athleta Christi, po której położyłbym wiersz o zwyciężeniu krajów i wojnach. Fama bona będzie rezultatem owych czynów dotąd wspominanych: służby Bożej, uległości Rzymowi, objęcia władzy, szczęśliwych wojen i rozszerzenia państwa. Rezultatem zaś sławy — przyjaźń z Ottonem i jego łaska.
Zostały jeszcze cztery wiersze. Z tych dwa są co do swego przeznaczenia zupełnie jasno ustalone: wiersz początkowy Hac jacet... i ostatni Propter luctamen. Wiemy, że odpowiadają one całkowicie schematowi nagrobków: ich prologowi i epilogowi. Co do wiersza Chabri tu es dictus już uczyniłem poprzednio wzmiankę, że łączy on treściowo z wierszem ostatnim; dodam tu jeszcze, że tytuł Chrobrego — walecznego wojownika — też się łączy z owym wierszem przez jego wyrażenie luctamen. Natomiast wiersz Inclyte dux, jak już