40, 42, 43, 44, 45 var., 71, 75 i 88 — oraz łamigłówki Nr. 9, 12, 15, 26 i 30 var.
Obok tych głównych rodzajów spotykają się niekiedy zagadki zasadzające się na utajeniu ich przedmiotu w mięszaninie dziwacznych zmyślonych wyrazów, np. zagadki Nr. 36 i 56 i łamigł. Nr. 28 i 29.
Nakoniec za pośrednictwem szkoły wciskają się tam zagadki, szarady i kalambury widocznie książkowego pochodzenia, np. N. 73 i 94.
Pominąwszy zagadki téj ostatniéj kategoryi, któremi mędrsze chłopaki szkolne lubią się popisywać a których ja nieprzyjmowałem, największa część zagadek góralskich odznacza się niepospolitą świéżością tego samorodnego ludowego dowcipu, który w oczach etnografa ma niezaprzeczoną wartość.
Wielce godném uwagi jest dość często spotykane podobieństwo a niekiedy nawet tożsamość zagadek góralskich z innemi ludowemi. Pod tym względem wspólność z ludem krakowskim tłómaczy się łatwo przez blizkie sąsiedztwo. Daleko zaś bardziéj zagadkową jest znaleziona wspólność zagadek ukraińskich z góralskiemi, dochodząca do tego stopnia, że piąta część zebranych przez Nowosielskiego zagadek ukraińskich w całkowitéj ich treści lub w zupełnie podobnych wyrażeniach powtarza się u naszych Górali. Czy tak jednorodne pomysły tu i tam zrodziły się niezależnie od siebie, czyli téż pewne zagadki mogły zawędrować z Bieskidów nad Dniepr, lub odwrotnie? i jaką mianowicie drogą? to się da może wyjaśnić wówczas, gdy będziemy mieli do porównania dostateczne zbiory zagadek ludowych z całéj przestrzeni od Karpatów po Dniepr.
Ponieważ przeważnie większą część podanych tu zagadek spisałem z ust ludu, więc ze względu na to, że przydać się one mogą zarazem jako materyjał dla studyjów językowych, zachowałem tę samą pisownię, któréj trzymałem się w ogłoszonych przezemnie „Spostrzeżeniach nad mową Górali bieskidowych.“
W podanym przezemnie zbiorze wykazałem dokładnie miejsce pochodzenia każdéj zagadki oraz ich podobieństwo lub tożsamość z Krakowskiemi; a dla natychmiastowego porównania dołączyłem w całości odpowiednie zagadki ukraińskie. Przyczém użyłem następujących skróceń:
| Klbg. | znaczy: | Kolberg. Krakowskie T. IV. |
| = | „ | takie same zagadki w Krakowskiém. |
| ~ | „ | podobne „ „ |
| L. Ukr. | „ | „ Lud Ukraiński A. Nowosielskiego. |
| Hczn. | „ | Hecznarowice. |
| Olsz. | „ | Olszówka. |
| Pdb. | „ | Podobin. |
| Prb. | „ | Poremba W. |
| Rbk. | „ | Rabka. |
| Rdz. | „ | Rdzawka. |
| Skm. | „ | Skomielna biała. |
| Słn. | „ | Słone. |
| Zrt. | „ | Zaryte. |
| Żrn. | „ | Żarnówka. |
