Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/34

 Pierwszymi autorami greckiemi, którzy o Sybilli wzmiankowali i w których pismach, przechowanych do naszych czasów, sami te wzmianki czytamy, są: komedjopisarz Arystofanes (450—388) i filozofowie: Platon (429—348) i Arystoteles (384—322).
 Arystofanes w komedji Εὶρήνη, (Pokój), napisanej około 420 r., mieści taki ustęp:
 »Hjerokles. Na mocy czyjego rozkazu złożyłeś bogom ofiarę?
 Trygeus. Na mocy słów Homera
 Hjerokles. Nie pamiętam o tem. Sybilla bowiem nie powiedziała tego (w. 1095).« I dalej, kiedy Hjerokles żąda wziąć udział w pożywaniu resztek ofiary, jemu odpowiadają:
   »jedz Sybillę« (w. 1116).
 Plato po dwakroć wymienia Sybillę. W Phaedrus’ie czytamy: »Mówić tu o Sybilli i o wszystkich innych wieszczach... byłoby to tracić czas na mówienie tego, co wszystkim wiadomo« (I, p. 710, v. 46, sq. wyd.Didot.) W Theages’ie zaś: »Czy mógłbyś mi powiedzieć, zapytuje Sokrates Teagesa, jaką nazwę noszą Bacis, Sybilla i nasz ziomek Amfilitos?«. Na co zapytany odpowiada: »Jakież inne, jak nie wieszczów (ib. p. 96 v. 53)«. Arystoteles również jak i Plato po dwakroć wymienia Sybillę, jeśli jeden z tych utworów, gdzie tę wzmiankę znajdujemy, mianowicie Problemata, jest jego w rzeczywistości. W księdze De Mirabilibus Auscultationibus', znajdujemy: »W Kumach, na wybrzeżu Italskim, jakąś pokazują jaskinię (άλαμος κατάγειος), w której, jak utrzymują, przebywała wieszczka Sybilla. O niej podają, że chociaż do późnej doszła starości, dziewictwo nienaruszone zachowała. Była ona Erytrejską; lecz przez niektórych mieszkańców Italii Kumejską, przez innych zaś Melankrerą była zwaną« (XCV). W Problemata zaś czytamy: »Wielu wskutek tego, że ogień (wywołujący usposobienia różne) znajduje się w sąsiedztwie siedliska umysłu, wpadają w chorobliwe szaleństwo, co natchnieniu bóstwa przypisują: ztąd Sybillę, Bakidy i wszyscy podnieceni tchnieniem bóstwa (οίἔνδεοι) powstają... (sect. XXX, 1). Na tych wzmiankach, krótkich i pobieżnych, ograniczają się świadectwa pisarzy greckich, pochodzących z okresu starożytnego. Arystoteles ten okres zamyka.