w zbiorze pomników pierwotnego chrystjanizmu, znanym pod tytułem: Novum Testamentum extra Canonem receplum (I—IV, 1866—1881), jako editio princeps, odtworzony tekst grecki pomieścił w cytowanem już dziele Messias Judaeorum libris eorum paulo ante et paulo post Christum nalum iltustratus, 1867 (str. 435—468). Wzmiankowany włoski uczony A. Cerani wydał przekład łaciński jeszcze w roku 1862 (»Monumenta sacra et profana...«). Atoli Hilgenfeld przypisuje sobie pierwsze wydanie na tej zasadzie, że Cerani wydał kodeks łaciński, tekst nieopracowany, on zaś księgę, tekst opracowany. Oprócz Ceraniego i Hilgenfelda, wydawali jeszcze tekst łaciński G. Volkmar 1867, M. Schmidt i A. Merx — 1868, M. Haupt 1867, H. Roensch — 1868, już w oddzielnych księgach, już to w czasopismach specjalnych.
Aczkolwiek wskazówki chronologiczne, rozsiane w Assumptio Mosis, nie mogą doprowadzić do ścisłego określenia czasu powstania tego apokryfu, w każdym atoli razie dowodzą, że powstał on w czasach takiego prześladowania i ucisku Żydów, jakie mogło nastąpić tylko po przyłączeniu Judei do państwa Rzymskiego, a więc na poczętku ery naszej. Na tej zasadzie A. Hilgenfeld, upatrując przytem ślady znajomości tego apokryfu w listach Pawła[1], Apokalipsie Jana[2] i Ewangelii według Mateusza[3], przez ich autorów, rok 44 podaje. Inni krytycy znacznie opóźniają datę jego, podając czasy cesarza Adrjana, a mianowicie — pogrom Żydów po
- ↑ W Asumptio Mosis Mojżesz po dwakroć (I, 3 i III, 11) jest nazwany pośrednikiem. Paweł w liście do Galatów (III, 19) również Mojżesza nazywa pośrednikiem.
- ↑ W Asumptio Mosis cztery godziny mają oznaczać cztery panowania: Augusta, Tyberjusza, Kajusa i Klaudjusza (VII, 20) W Apokalipsie Jana (XVII, 10) autor mówi: »Pięć ich (królów) upadło«, do czterech wymienionych panowań, dodając piąte — Nerona.
- ↑ U Mateusza (XII, 3) czytamy: »A to ukazali się im Mojżesz i Eljasz« w opowiadaniu o przemienieniu się Jezusa. Eljasz, według podania, był wzięty do nieba; to samo spotkało Mojżesza, według autora Wniebowzięcia Mojżesza.
