Strona:Henryk Zieliński - Polacy i polskość ziemi złotowskiej.djvu/043

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
ROZDZIAŁ I.
POŁOŻENIE I PRZESZŁOŚĆ POWIATU ZŁOTOWSKIEGO
(Położenie i obszar pow. złotowskiego — jego kresowy charakter — rzut oka w dalszą przeszłość — okres niewoli — rok 1918/19).

Powiat złotowski, położony między 53°13’ a 53°34’ szerokości geograficznej północnej oraz 16°45’ i 17°45’ długości geograficznej wschodniej był między I i II wojną światową powiatem nadgranicznym, którego granica wschodnia była zarazem granicą polsko­‑niemiecką.
Na południu sąsiadował on z okręgiem pilskim, na zachodzie z powiatem wałeckim i szczecinieckim, na północy z pow. człuchowskim. Naturalną granicą na zachodzie była rzeka Głda, na północy Dobrzynka i Kamionka, na wschodzie Nica (albo Łobzanka), na południu częściowo Jezioro Sławianowskie. Większych miast w pobliżu nie było. Piła, odległa prawie o 33 km w kierunku południowo­‑zachodnim, liczyła zaledwie 40 tys. mieszkańców. Od Bydgoszczy, oddalonej, o około 70 km w linii powietrznej na południowy wschód, Złotów odcięty był granicą, tak samo od Poznania, leżącego na tym samym niemal południku co Złotów w odległości około 100 km.
Do roku 1918 obszar powiatu wynosił 153.093,49 ha, po traktacie wersalskim przyłączono z tego do Polski 61.616.87 ha czyli około 40% pow. z trzema miasteczkami: Więcborkiem, Sępólnem i Kamieniem. Niemcy zatrzymały kadłubowy powiat o obszarze 91.436,70 ha ze Złotowem i Krajenką. Am-