W odróżnieniu od geografii politycznej, geopolityka wartościuje przestrzeń. Wyznacza np. przestrzenie centralne, peryferyjne, aktywne, pasywne, rdzeniowe (np. Heartland), zapasowe (np. Hinterland) itd. Adolf Grabowsky pisał w 1933 r., że geografowie opisują Ziemię i jej właściwości jako statyczne, podczas gdy geopolityka dostrzega „dynamikę przestrzeni”, to co zmienne, co dla każdej epoki historycznej, dla każdej koniunktury i wreszcie dla każdego ośrodka siły ma inne znaczenie[1]. Elementem nierozłącznym badań geopolitycznych jest obrazowanie, w którym na mapach wyznaczane są punkty krytyczne, regiony, makroregiony, panregiony, sworznie, zworniki, bufory itp. Ich punktem wspólnym jest nadawanie znaczenia wartościującego przestrzeń z punktu widzenia panowania nad naszą planetą.
Myślenie geopolityczne ma charakter długookresowy. Celem takiego spojrzenia jest próba uchwycenia najważniejszych procesów dziejowych, zarysowanie głównych cyklów koniunkturalnych w historii. Geopolitycy dążą do szczegółowego określenia przyczyn i skutków powstawania i upadku państw, imperiów, mocarstw, bloków polityczno-militarnych. W tym ujęciu często używanym pojęciem jest „długie trwanie” (longue durée), wprowadzonym przez francuską szkołą historyczną Annales.
Z tej perspektywy pojedyncze wydarzenia nie podlegają szczegółowym badaniom geopolitycznym; geopolitycy pozostawiają ich analizę innym dyscyplinom i paradygmatom nauk społecznych (np. politologii czy historii). Wiedza o przeszłości rozpatrywanej
- ↑ S. Otok, Geografia polityczna. Geopolityka-państwo-ekopolityka, Warszawa 1998, s. 12.
