Strona:Geopolityka.pdf/123

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
Geopolityka. Skrypt dla początkujących

poruszające przede wszystkim problematykę granic nowej Polski. Wymienić należy tu przede wszystkim badaczy, takich jak Maria Kiełczewska (1906-1980), uczennica Eugeniusza Romera (napisała pod jego okiem habilitację z geografii)[1] czy Stanisław Leszczycki (1907-1996)[2], których prace stanowiły geopolityczną wykładnię nowych granic na zachodzie i wschodzie. Wielu badaczy, przede wszystkim geografów i historyków, z których część przed wojną poruszała tematykę geopolityczną (jak np. Zygmunt Wojciechowski), po 1945 r. włączyło się aktywnie w propagandę państwową argumentując, iż granice zachodnie ustalone na konferencjach w Jałcie i Poczdamie są granicami optymalnymi dla Polski[3].

Myśl geopolityczna rozwijała się jednak w sposób otwarty bardzo krótko, ponieważ geopolityka została uznana za dziedzinę „burżuazyjną” i „imperialistyczną”, leżącą u podstaw rozwoju ideologii nazistowskiej w Niemczech. Jedną z ważniejszych publikacji, która w powyższym duchu położyły cień na geopolityce była broszura lubelskiego filozofa Jakuba Litwina (1920-1984) pt. Szkice krytyczne o determinizmie geograficznym i geopolityce, wydana w 1956 r.[4]. Podobną szkodę w środowisku geografów spowodował artykuł Mieczysława Fleszara (1915-1973), który ukazał się

  1. M. Kiełczewska, A. Grodek, Odra-Nisa najlepsza granica Polski, Poznań-Warszawa 1945; M. Kiełczewska, L. Gluck, Z. Kaczmarczyk, O lewy brzeg Odry, Poznań 1946; M. Kiełczewska, O podstawy geograficzne Polski, Poznań 1946.
  2. S. Leszczycki, Geograficzne podstawy Polski współczesnej, Poznań 1946.
  3. Szerzej o wykorzystaniu myśli geopolitycznej w propagandzie dotyczącej tzw. Ziem Odzyskanych zob. R. Domke, Ziemie Zachodnie i Północne Polski w propagandzie lat 1945-1948, Zielona Góra 2010, s. 256-277.
  4. J. Litwin, Szkice krytyczne o determinizmie geograficznym i geopolityce, Warszawa 1956, s. 47-49.