Strona:Geopolityka.pdf/11

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
Geopolityka. Skrypt dla początkujących

badań nad geopolityką do 1939 r. powstawały w Niemczech, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Francji, USA, Japonii i Rosji.
Geopolityka jako osobny termin narodziła się w 1899 r. Po raz pierwszy użył jej wówczas szwedzki politolog, prawnik i polityk – Rudolf Kjellén (1864-1922). W swoim artykule, opublikowanym na łamach czasopisma „Ymer” (wydawanym przez Szwedzkie Towarzystwo Antropologii i Geografii), zatytułowanym: Badania nad granicami politycznymi Szwecji, wyróżnił geopolitykę jako jedną z podstawowych pięciu kategorii badania państwa. Odnosiła się ona do wpływu geografii (kształt granic, ukształtowanie powierzchni, klimat, sąsiedztwo z innymi jednostkami geograficznopolitycznymi itp.) na politykę państw[1].
Rudolf Kjellén w 1916 r. definiował geopolitykę jako „naukę o państwie jako organizmie geograficznym lub zjawisku w przestrzeni”. Było to wynikiem modnego wówczas spojrzenia na politykę, nawiązującego do teorii Karola Darwina, porównująca ją do żywego organizmu. Tego typu spojrzenie charakterystyczne było wówczas także np. dla socjologii, co szczególnie dobrze widać w pracach Auguste’a Comte’a (1798-1857) czy Herberta Spencera (1820-1903)[2].

Warto jednak podkreślić, że prace stricte geopolityczne, opierające się na wielkich syntezach geograficzno-historycznych powstawały znacznie wcześniej. Jedną z pierwszych ważnych książek geopolitycznych w Europie było dzieło autorstwa niemieckiego

  1. R. Kjellén, Studier öfver Sveriges politiska gränser, „Ymer” 1899, H. 3, s. 283-331; Por. C. Jean, Geopolityka, Wrocław 2003, s. 31
  2. Por. J. H. Turner, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2010, s. 10-12.