Strona:Geopolityka.pdf/102

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
Myśl geopolityczna w Polsce

Geograf określał terytorium Polski jako „typ krainowy”, zawierający cechy dwóch typów sąsiednich: zachodnio — i wschodnioeuropejskiego. Nazywał przy tym ziemie polskie wrotami z Europy Zachodniej do Wschodniej. Oprócz tego Nałkowski przypisywał przejściowość obszaru polskiego znaczeniu religijnemu, etnograficznemu oraz ekonomicznemu, wskazując na znaczące różnice w rozwarstwieniu ekonomicznym ziem zachodnich i wschodnich, inną strukturę narodowościową oraz wyznaniową ludności ze wschodu i zachodu.
Zasięg geopolitycznych granic Polski Wacław Nałkowski wyznaczył na zachodzie na linii Odry i Nysy Łużyckiej, na wschodzie zaś na linii Dźwina, Dniepr lub na linii idącej od Jeziora Pejpus rzeką Wieliką (Wielikaja) i Dnieprem; od Zatoki Fińskiej do Zatoki Odeskiej[1]. Na twórczość geograficzną i geopolityczną Nałkowskiego duży wpływ miały poglądy Karola Rittera[2].


3.2.3. Eugeniusz Romer – „ojciec polskiej geopolityki”

Jednym z pierwszych krytyków tezy Nałkowskiego był lwowski profesor geografii, Antoni Rehman (1840-1917), który odrzucał w ogóle determinizm geograficzny. Twierdził, że jedynie pojedyn-

  1. W. Nałkowski, Terytorium Polski…, s. 8-9, 20-33; W. Nałkowski, Materiały…, s. 148-149.
  2. B. Olszewicz (red.), op. cit., s. 65. Zob. także: W. Nałkowski, Granice polityczne ze stanowiska geograficzno-naukowego, „Prawda” 1893, nr 4, s. 446-448; W. Nałkowski, Natura i siła, „Prawda” 1893, nr 13, s. 476-478, 507-510, 530-531; W. Nałkowski, Jak powstają narody?, „Prawda” 1894, nr 14, s. 411-413; W. Nałkowski, Ziemia i człowiek. Szkice i studia geograficzne, Warszawa 1901.