i południowym w zależności od składu gleby i dopływu wody podskórnej. Pojawiają się coraz obficiej i częściej mieszane liściasto-iglaste drzewostany, aż na ziemiach suchych i piasczystych pozostaną jedynie bory sosnowe. W grudzie dębowym rozrastają się potężnie pojedyńcze okazy jesionów, wiązów, brzóz i osik, gdy tymczasem w grudzie grabowym tam i sam strzelają ku niebu olbrzymie świerki, rozrzucając gałęzie koron ponad zielony namiot grabowy, a rzadziej — drobnolistne lipy, dęby, wiązy i klony, otoczone zaroślami leszczyny, wyrastającej z runa, na które składają się zawilec, marzanna wonna, gwiazdnica, jaskry... Bory sosnowe — „suche“ i „świeże“ panują na piaskach, użyźnianych przez macierzankę, białą szarotkę, wrzosy, borówki, paprocie, mchy i osstrzycę. Bory wilgotne i bagienne stoją na miejscach z nieprzepuszczającemi wody warstwami podglebia i w kotlinach, zarosłych trzęślicą, czernicami, żórawiną, modrzewnicą, bagnem, wełnianką, trzcinami i mchami torfowemi. Zmienia się gleba i — zmienia się oblicze lasu: sosnowo-świerkowe bory, sosnowo-dębowe na szczerkach i glinach, gdzie wyrastają też brzozy, osiki, kruszyna, paprocie, bodziszek i żubrówka wonna; wpobliżu rzek i bagien widnieją lasy świerkowo-olszowe, z pojedyńczemi osikami, ze świerkiem, kruszyną i czarną porzeczką w podszyciu, a w runie — wraz z paprociami — skrzyp, borówka, mietliczka i pokrzywa. Na bardziej nizinnych terenach oparły się lasy jesionowo-olszowe z domieszką świerka, rzadziej — grabów i brzóz. W podszyciu panują tu świerki i leszczyna, a
