Strona:F. Antoni Ossendowski - Ogień wykrzesany.djvu/329

telnego rzężenia i ostatnich drgań walczących, — na tym kamieniu węgielnym dokonywano wielkich nadbudówek.
 Anglja gromadziła swoje armje na froncie, czyniąc szlachetny i potężny wysiłek, obezwładniała flotę niemiecką i przeciwstawiała się dzielnie strasznej robocie łodzi podwodnych; Francja, wiedziona genjuszem wojennym i szerokiem ujęciem zadania wojny, przekształcała i odnawiała swoje siły wewnętrzne, oddając kierownictwo duszy narodu w ręce marszałka Focha, Clemenceau, Brianda i Galiéni; oni to stali się źródłem natchnienia dla aljantów na dalekich frontach Azji, Bałkanów, Italji i Afryki: im to poleciły wszystkie narody losy swoich armji walczących. Sumienie Stanów Zjednoczonych, wstrząśnięte okrucieństwem i bezprawiem, przemówiło głosem swego prezydenta Wilsona, który uznał postępowanie cesarskiej Germanji za „wojnę przeciw humanitarności i wszystkim narodom“. Ameryka przerzuciła do Europy wojska i niezliczone zasoby materjałów bojowych. Generałowie John J. Pershing i James W. Mc. Andrew prowadzili ze sobą korpusy generałów Hunter Liggette’a, Roberta L. Bullarda, Josepha Dickmana, George W. Reada, a młoda, energiczna nacja wyraziła gotowość złożenia ofiary z życia i mienia w imię pokoju i wolności ludów.
 Jednak w kamieniu węgielnym potworzyły się w pewnym momencie szczeliny. Cały gmach mógłby runąć, gdyby moc podwalin i natchnienie budowniczych nie podtrzymały go. Stało się to w marcu 1917 r., po załamaniu się wyczerpanej i zrozpaczonej Rosji, w której wybuchnęła rewolucja i zrzuciła z