Strona:Ernest Renan - Żywot Jezusa.djvu/87

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
ROZDZIAŁ III.
Wychowanie Jezusa.

Właściwie Jezusa wychowała jego własna natura, promienna, potężna. Nauczył się czytać i pisać[1] prawdopodobnie według metody, rozpowszechnionej na całym wschodzie, która polega na tem, że się chłopcom daje książkę do ręki, a oni powtarzają tekst rytmicznie, chóralnie, dopóki go nie zapamiętają[2]. Natomiast jest wątpliwe, czy czytał teksty w oryginale hebrajskim. Według wszystkich życioryśników Jezus przytaczał miejsca z Pisma zawsze w przekładzie aramejskim[3]; egzegeza jego, tak przynajmniej wnosimy z egzegezy jego uczniów, tchnęła duchem Targumu i Midraszim[4].

Nauczycielem w szkółkach miasteczek żydowskich był hazzan czyli lektor synagogi[5]. Do szkoły wyższej,

  1. Jan VIII, 6: »A Jezus schyliwszy się na dół pisał palcem po ziemi.«
  2. Test. dwunastu patryarchów, Lewi 6.
  3. Mat. XXVII, 46: »A około godziny dziewiątej zawołał Jezus głosem wielkim: Eli, Eli, Lama Sabachtani.« Marek XV, 34: »A o godzinie dziewiątej zawołał Jezus głosem wielkim mówiąc: Eloi, Eloi! Lamma sabachtani.«
  4. Przekłady i komentarze żydowskie z epoki talmudycznej.
  5. Miszna, Szabbat I, 3.