Strona:Ernest Renan - Żywot Jezusa.djvu/148

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

nie[1]. Chrzest stał się ceremonią przyłączenia prozelity do religii żydowskiej, a więc aktem wyświęcenia[2]. Ale aż do Jana Chrzciciela nie czyniono tego w tem znaczeniu i w tej formie. Jan obrał sobie za teren działalności część puszczy judejskiej w pobliżu Morza Martwego[3]. Ilekroć miał chrzcić, udawał się nad Jordan[4], do Betanii lub Betabary[5], więc na stronę wschodnią, prawdopodobnie wprost Jerychonu, albo też do miejscowości zwanej Enon, czyli »Źródła«[6], w pobliżu Salim, gdzie wody nie brakło[7]. Tam przybywały do niego

    XVIII, V, 2; Just. Dial. cum Triph., 17, 29, 80; Epiph. Adv. haer. XVII.

  1. Józef Flav. B. J. II, VIII, 5, 7, 9, 13.
  2. Miszna, Pesachim, VIII, 8; Talmud Babiloński, Jebamot, 46 b; Kerithut, 9 a; Aboda Zara. 57 a; Masseket Gerim (wyd. Kirchheima, 1851) p. 38—40.
  3. Mat. III, 1; Marek I, 4.
  4. Łukasz, III, 3.
  5. Jan I, 28: »To się stało w Betabarze za Jordanem, gdzie Jan chrzcił«; III, 26: »I przyszli do Jana i rzekli mu: Mistrzu, ten, który był z tobą za Jordanem, któremuś ty dał świadectwo, ten oto chrzci a wszyscy idą do niego«. Wszystkie rękopisy wymieniają w tem miejscu Betanię a nie Betubarę; ale ponieważ nie znano na tej przestrzeni żadnej Betanii, przeto Origenes zaproponował (Comment in Joann. VI, 24), aby wprowadzić zamiast Betanii Bethobarę, a ta poprawka prawie powszechnie została przyjęta. Zdaje się zresztą, że oba te słowa oznaczały jedno miejsce, w którem znajdował się prom dla przeprawiania się przez rzekę.
  6. Enon liczba mnoga od chaldejskiego enawan, »źródła«.
  7. Jan III, 23: »Chrzcił też i Jan w Enon, blisko Salim; bo tam było wiele wód a ludzie przychodzili i chrzcili się«. Jest to okolica przepiękna. Czwarty ewangielista mniema, że nie leżała ona w pobliżu Jordanu. Natomiast synoptycy przenoszą całą scenę na sam brzeg tej rzeki (Mat. III, 6; Marek I, 5; Łukasz III, 3). Z zestawienia wersetów 22 i 23 roz. III u Jana z wersetami 3 i 4 rozdziału IV tegoż ewan-