Strona:Dziewosłęb.djvu/50

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wosłębi i wtedy może dopiero owa nazwa dziewosłęba powstała.
Zestawiając te wyniki naszych badań, możemy nawet wyróżnić w dziejach instytucyi dziewosłębów i starostów weselnych, jako instytucyi prawnej, dwie odrębne fazy rozwojowe. Pierwszą charakteryzuje pierwiastek sakralny, którego ślad przechował się w owem określeniu zyrzec i w różnych funkcyach ludowego ceremoniału weselnego, tudzież moment sankcyi władzy publicznej, tkwiący w nazwie starostów swadziebnych. W drugiej fazie instytucya ta traci charakter sakralny i prawno-publiczny, a schodzi na pole prawa prywatnego, gdzie znowu konstrukcya prawnicza aktu zawarcia małżeństwa, przy formalizmie ówczesnego prawa, domagała się udziału i pomocy pośrednika, z wymaganiami zwyczaju prawnego dobrze obznajmionego[1].

Poruszając te problemy dotąd w nauce pod tym kątem widzenia w ogóle nie rozpatrywane, ograniczyliśmy się wyłącznie niemal do stosunków polskich. Rzeczą będzie nauki innych narodów słowiańskich wyniki nasze skontrolować i uzupełnić[2], tem bardziej, że mogą one rzucić nowe światło na dzieje rozwoju prastarego słowiań-

  1. Czy instytucya podobna u innych ludów aryjskich istniała i podobne przechodziła koleje niechcemy rozstrzygać, prawdopodobnem jest jednak że w świecie germańskim analogicznie jak u nas ona się rozwijała, chociaż u różnych szczepów germańskich, różne momenty na jej rozwój oddziaływały. W prawie longobardzkiem zwłaszcza przeważał moment prawno publiczny w akcie zawarcia małżeństwa, co jak wykazał Brandileone wpłynęło znacznie na ukształtowanie się odnośnych stosunków prawnych we Włoszech. Tak wyraziście określonej roli dziewosłębów jak w naszych źródłach średniowiecznych, na Zachodzie nieznajdujemy, a zjawisko to możnaby tłumaczyć powolniejszym rozwojem naszego prawa i większym jego konserwatyzmem.
  2. W zabytkach języka staroczeskiego z w. XIV pojawia się również wyraz: dyevosnub. Gebauer, Słownik staročesky I. str. 239.