Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/145

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wolnie przeciw sobie samemu świadczyć. Jak brzmi ta nowa umowa? «Co od Flawiusza otrzymam, połowę tego Roscyuszowi wypłacić przyrzekam.» Te są twoje własne słowa, Fanniuszu. Coż możesz od Flawiusza otrzymać, jeżeli Flawiusz nic nie winien? Jak może Roscyusz wchodzić w nową umowę o to, co iuż oddawna odebrał? Jak ma Flawiusz dać ci co, kiedy już wszystko co był winien Roscyuszowi wypłacił? Dla czego w rzeczy tak dawnej, w zupełnie załatwionym interesie, po rozwiązaniu spółki jawi się ta nowa umowa? Kto tej umowy pisarzem, świadkiem, pośrednikiem? Kto? ty Pizonie. Tyś bowiem prosił Kw. Roscyusza, aby Fanniuszowi dał za jego trudy, ponieważ chodził koło tego interesu, na termin się stawił, 10,000 sestercyów[1], pod tym warunkiem aby, jeżeli co dostanie od Flawiusza, połowę tego Roscyuszowi wypłacił. Nie dośćże ci jasno ta nowa umowa ukazuje, że Roscyusz za siebie tylko układ zawarł? Ale może przyjdzie ci na myśl zarzucić, że Fanniusz w tym tylko przypadku przyrzekł wypłacić połowę Roscyuszowi, jeśliby mu się udało co od Flawiusza wydostać. Owoż nic zgoła od niego nie dostał. Mniejsza o to: nie skutek żądania, ale przyczynę nowej umowy powinieneś mieć na uwadze; i jeżeli Fanniusz nie chciał swego dochodzić, nie mniej jednak przez to, ile było z niego, uznał, że Roscyusz nie o rzecz spółki, ale o swą własną ułożył się. A jeżeli ja nakoniec dowiodę, że po dawniej zawartym układzie Roscyusza, po poźniejszem przyrzeczeniu Fanniusza, ten ostatni dostał za Panurga od Kw. Flawiusza 100,000 sestercyów, będzież on śmiał dłużej z dobrego u ludzi mniemania Kw. Roscyusza robić sobie igraszkę?

XIV. Zadałem niedawno pytanie, które jest niezmiernie dla sprawy ważne, dla czego Flawiusz zawierając umowę o cały spór, ani od Roscyusza zabezpieczenia nie wziął, ani w sądzie od dalszego poszukiwania przez Fanniusza uwolnionym nie był? Teraz zaś zapytuję, co jest rzeczą dziwną i do nie uwierzenia, dla czego Flawiusz ułożywszy się o wszystko z Roscyuszem, osobno jeszcze 100,000 ses-

  1. Słusznie uważają komentatorowie, że summa 100,000 sestercyów, jaka się w rękopismach i wydaniach znajduje, jest zbyt przesadzona, ponieważ sam Roscyusz nie więcej od Flawiusza otrzymał. Lambin a za nim Schütz proponują 15,000, Manucyusz i Freigius 10,000, i za nimiśmy poszli. Podobne omyłki popełnili kopiści w innych summach wzmiankowanych w tej mowie.